Οι πρόγονοί μου έτρωγαν κρέας, γιατί όχι κι εγώ;

Ίσως πιστεύεις ότι είναι φυσιολογικό να τρώμε ζώα, επειδή οι άνθρωποι το έκαναν πάντα, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Βασικά, αυτό είναι συνήθως και το τελικό επιχείρημα κάποιου σε μια συζήτηση περί της ηθικής της ζωοφαγίας, αφού εξαντληθούν όλα τα υπόλοιπα: Κοίτα, είμαστε παμφάγοι. Πάντα τρώγαμε κρέας. Από τα προϊστορικά χρόνια. Οπότε θα συνεχίσω να το κάνω.

Όμως το γεγονός ότι τρώμε κρέας είναι το μόνο που ίσχυε πάντα. Όλα τα υπόλοιπα, δεν ίσχυαν πάντα.

Του Παύλου Ιωαννίδη

Δεν ήμασταν πάντα 7 δις

Διακόσιες χιλιάδες χρόνια πριν, όταν ο Homo Sapiens έκανε την εμφάνισή του, στον κόσμο δεν ζούσαν περισσότερα από 30.000 άτομα, σύμφωνα με εκτιμήσεις. Τον Μεσαίωνα, στον πλανήτη ζούσαν περίπου 350 εκατομμύρια άνθρωποι, ενώ μέχρι και τις αρχές του περασμένου αιώνα δεν ήμασταν περισσότεροι από 2 δις. Δέκα χιλιάδες χρόνια πριν οι άνθρωποι αποτελούσαν το 1% της συνολικής βιομάζας του πλανήτη, ενώ τα υπόλοιπα άγρια ζώα το 99%. Σήμερα οι άνθρωποι και τα ζώα κτηνοτροφίας που εκτρέφουν αποτελούν το 96% της βιομάζας. Ουσιαστικά, πήραμε τον πλανήτη για τον εαυτό μας και τον χρησιμοποιούμε για να εκτρέφουμε αγελάδες, κότες, γουρούνια και ψάρια.

Μπορεί να τρώμε κρέας όπως έκαναν και οι προϊστορικοί άνθρωποι, αλλά ο αντίκτυπος της ζωοφαγίας στον πλανήτη σήμερα είναι ασύλληπτα μεγαλύτερος σε σχέση με εκείνα τα χρόνια, όταν ήμασταν απλώς ένα μικρό κομματάκι στο παζλ της γήινης ζωής.

Δεν ήμασταν πάντα τεχνολογικά αναπτυγμένοι

Χιλιάδες χρόνια πριν, το κυνήγι και η θανάτωση ενός ζώου ήταν σπουδαίο επίτευγμα. Οι άνθρωποι κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες, περνώντας ώρες στη φύση με απλά εργαλεία, προκειμένου να καταφέρουν να σκοτώσουν ένα ζώο. Τα θύματα είχαν σίγουρα πολλές πιθανότητες να γλιτώσουν και, παρά την ευφυΐα του είδους μας, είναι σίγουρο πως υπήρξε μια σχετική ισορροπία.

Τα ζώα που τρώνε οι άνθρωποι σήμερα προέρχονται από εκτροφή. Γεννιούνται και ζουν σε εγκαταστάσεις που φτιάχνουμε εμείς και είναι απολύτως βέβαιο ότι θα πεθάνουν και θα τα φάμε. Διαθέτουμε μηχανές, πυροβόλα όπλα, φάρμακα, γενετική επιστήμη και άλλα φοβερά εργαλεία και μεθόδους που κάνουν την ζωοφαγία τόσο εύκολη, όσο μια βόλτα στο μπακάλικο. Όμως το «εύκολο κρέας» σημαίνει φοβερός πόνος και βάσανα για τα ζώα και σημαίνει επίσης την αφιέρωση τεράστιων εκτάσεων γης και πόσιμου νερού, δηλαδή πολύτιμων φυσικών πόρων, αποκλειστικά και μόνο για την εκτροφή και πάχυνση ζώων.

Δεν τρώγαμε πάντα τόσο πολύ, τόσο εύκολα και τόσο φθηνά κρέας

Όπως αναφέρει ο Dr. John McDougall:

Τα αρχαία χρόνια πρόσβαση στο κρέας είχαν μόνο βασιλιάδες, πλούσιοι, άνθρωποι των ανώτερων κοινωνικών τάξεων, ενώ ο απλός λαός το έτρωγε σπάνια. Και όλοι έχουμε δει αναπαραστάσεις βασιλιάδων της αρχαιότητας: Ήταν σχεδόν πάντα παχύσαρκοι και άρρωστοι. Με την βιομηχανική επανάσταση και την ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, πλέον όλοι μπορούμε να τρώμε σαν βασιλιάδες και βασίλισσες.

Ακόμη και ο λαός μας γνωρίζει, όμως, πως όχι και τόσο παλιά το κρέας ήταν φαγητό που οι οικογένειες έτρωγαν δύο ή τρεις φορές τον μήνα. Η φυτική διατροφή αποτέλεσε διαχρονικά το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής διατροφής των ανθρώπων και μόνο πολύ πρόσφατα μπορέσαμε να τρώμε κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα σε καθημερινή βάση.

Όπως ήταν αναμενόμενο, η αύξηση της κατανάλωσης ζωικών τροφίμων υπήρξε ευθέως ανάλογη με την αύξηση κάθε είδους εκφυλιστικών ασθενειών και αυτοάνοσων νοσημάτων, με «κυρίαρχους» δολοφόνους τον καρκίνο και την καρδιακή νόσο.

Δεν ήμασταν πάντα αρκετά υπεύθυνοι

Αν και δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε με σιγουριά, μπορούμε να υποθέσουμε ότι την εποχή του Νεάντερταλ οι ηθικές αναστολές ήταν ελάχιστες. Σε μια τόσο σκληρή εποχή είναι αμφίβολο πως οι άνθρωποι ενδιαφέρονταν για τον πόνο του άλλου. Και παρότι μπορεί να χρωστάμε την ύπαρξή μας στο γεγονός πως εκείνοι κατάφεραν να επιβιώσουν, πώς μπορούμε στ’ αλήθεια να έχουμε ως πρότυπο ηθικής ανθρώπους και ανθρωποειδή της προϊστορίας;

Σήμερα δεν κυκλοφορούμε με ρόπαλα, ούτε επιβάλλουμε την άποψή μας με ξυλοδαρμούς και ουρλιαχτά. Δεν είμαστε άνθρωποι των σπηλαίων. Δεν μοιάζουμε με τους ανθρώπους των σπηλαίων. Έχοντας λύσει το πρόβλημα της επιβίωσής μας και έχοντας αναπτύξει πλέον πολιτισμό, είναι λογικό να μας απασχολούν κι άλλα πράγματα, όπως η ηθική. Γνωρίζουμε πως όλα τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης και όλα τα ρούχα ζωικής προέλευσης προέρχονται από βασανιστήρια, κακοποιήσεις και ανυπόφορη εκμετάλλευση και αυτό είναι κάτι που μας απασχολεί. Εφόσον δεν τα έχουμε ανάγκη, δεν θέλουμε να προκαλούμε αναίτιο κακό στα άλλα πλάσματα του κόσμου.

Η σημερινή ανθρώπινη κοινωνία δεν αποτελείται από «κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες». Αισθάνεσαι κυνηγός όταν μασουλάς τοστάκι τυρί-γαλοπούλα; Μοιάζεις έστω και λίγο με τους Νεάντερταλ όταν τσακίζεις μια πίτσα;

Δεν κυνηγάμε ζώα, όπως στο μακρινό παρελθόν. Δεν είμαστε μέρος της φυσικής διαδικασίας θηρευτή και θηράματος. Τα θύματά μας δεν έχουν καμία δυνατότητα να ξεφύγουν από εμάς, ούτε ζουν στο φυσικό τους περιβάλλον. Είναι εκτρεφόμενοι σκλάβοι. Πλάσματα που γεννιούνται και ζουν άθλιες, μίζερες ζωές και σκοτώνουμε σε προδιαγεγραμμένο χρόνο – σχεδόν πάντα σε πολύ νεαρή ηλικία.

Στην εποχή μας όμως διαθέτουμε επίσης μια άνευ προηγουμένου γνώση σχετικά με την διατροφή και την ανθρώπινη υγεία. Γνωρίζουμε πως, έτσι κι αλλιώς, το να τρώμε ζώα δεν θα μας κάνει καλό. Επιπλέον είναι απίστευτα επιβαρυντικό για τον πλανήτη μας, που όλοι μας αναντίρρητα θεωρούμε πως πρέπει να προστατεύσουμε.

Η ζωοφαγία στην εποχή μας, λοιπόν, δεν είναι καθόλου φυσική. Προκαλεί αναίτιο κακό και πόνο στα άλλα ζώα, σκοτώνει εμάς και τις κοινωνίες μας και καταστρέφει τον πλανήτη που θέλουμε να προστατεύσουμε.