Τα ηθικά επιχειρήματα κατά του ηθικού βιγκανισμού

Μια βίγκαν διατροφή έχει ως αποτέλεσμα περισσότερους θανάτους από ό,τι μια συνηθισμένη, παμφαγική διατροφή.

Αυτό είναι το γελοίο συμπέρασμα ενός εγγράφου του 2003 του Στίβεν Ντέιβις, που δημοσιεύθηκε στο Περιοδικό της Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Ηθικής. Ως καθηγητής ζωικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Όρεγκον, ο Ντέιβις στήριξε το επιχείρημά του στη θεωρία ότι η σύγχρονη συγκομιδή καλλιεργειών σκοτώνει περισσότερα ζώα, απ’ ότι αν τρώγατε αγελάδες που βόσκουν σε βοσκότοπους.

Τα ζώα που πεθαίνουν εξαιτίας των καλλιεργειών φυτών περιλαμβάνουν ποντίκια, τυφλοπόντικες, κουνέλια, «και άλλα πλάσματα που συνθλίβονται από τρακτέρ ή χάνουν το βιότοπό τους, ώστε να έχουμε χώρο για τις καλλιέργειες», υποστηρίζει ο Ντέιβις.

Αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά επιχειρήματα που διατυπώθηκαν εναντίον του ηθικού βιγκανισμού. Με μια σαφή και διακριτή διαφορά από τον βιγκανισμό που έχει ως κίνητρο λόγους υγείας ή περιβάλλοντος, ο ηθικός βιγκανισμός βασίζεται στην πεποίθηση ότι είναι λάθος να προκαλούμε στα ζώα βάσανα και να αφαιρούμε την ζωή τους.

«Ηθικές αντιρρήσεις» για τον βιγκανισμό: Στίβεν Ντέιβις

Ο Ντέιβις υποστήριξε ότι ο βιγκανισμός προκαλεί τον θάνατο περισσότερων ζώων από κάποια είδη κρέατος, λόγω των ζώων που σκοτώνονται κατά την διάρκεια της καλλιέργειας και της συγκομιδής. Οι βίγκαν θα πρέπει να μειώσουν την κατανάλωση φυτών και να τρώνε περισσότερες αγελάδες που βόσκουν σε βοσκότοπους, ισχυρίστηκε. Οι αγελάδες παρέχουν πολλές πρωτεΐνες και θερμίδες ανά κεφαλή και συνεπώς θα προκαλέσουν το θάνατο λιγότερων ζώων, απ’ ό,τι η συγκομιδή των φυτών.

Δυστυχώς για τον Ντέιβις, το επιχείρημά του βασιζόταν σε αυθαίρετες εικασίες, επειδή δεν ήξερε πραγματικά πόσα ζώα πεθαίνουν προκειμένου να καλλιεργήσουμε και να συγκομίσουμε φυτά. «Δεν έχουμε στην διάθεσή μας ακριβείς αριθμούς που να συγκρίνουν τον αριθμό των ζώων που σκοτώνονται σε αυτόν τον κλάδο, σε όλα τα διαφορετικά συστήματα καλλιέργειας», παραδέχεται ο συντάκτης του μπλογκ Let them Eat Meat.

Αυτό δεν είναι το μόνο πρόβλημα με την εργασία του Ντέιβις, όμως. Οι Animal Visuals συνοψίζουν τις δύο κύριες κριτικές, μαζί με ένα όμορφο infographic, που διαψεύδουν την εργασία του Ντέιβις:

Ο Γκάβρικ Μάθενι αναγνώρισε ένα κρίσιμο λάθος στους υπολογισμούς του Ντέιβις: Υποθέτει ότι ίσες ποσότητες γης θα παράγουν ίσες ποσότητες τροφής, είτε από καλλιέργειες είτε από ζώα σε βοσκότοπους. Στην πραγματικότητα, μια ποσότητα γης θα παράγει πολύ περισσότερα τρόφιμα όταν χρησιμοποιείται για καλλιέργεια φυτών άμεσης ανθρώπινης κατανάλωσης, απ’ ό,τι όταν χρησιμοποιείται για την εκτροφή βοοειδών. Μόλις ο Μάθενι διόρθωσε τους υπολογισμούς, το επιχείρημα του Ντέιβις μετατράπηκε αυτομάτως σε επιχείρημα υπέρ του βιγκανισμού, και όχι εναντίον, με στόχο να προκαλέσει τον μικρότερο δυνατό αριθμό θανάτων.

Το επιχείρημα του Davis επικρίθηκε επίσης από τον Άντι Λάμι, ο οποίος επεσήμανε ότι η υπόθεση που ο Ντέιβις για τον αριθμό των ζώων που σκοτώνονται στις καλλιέργειες είναι αφελής, καθώς στους αριθμούς αυτούς περιλαμβάνονται και ζώα που σκοτώνονται από φυσικούς θηρευτές και ότι το επιχείρημα παραβλέπει τους τρόπους που οι άνθρωποι βλάπτονται ή πεθαίνουν από την παραγωγή βοδινού κρέατος, αλλά όχι από την παραγωγή λαχανικών.

«Ηθικές αντιρρήσεις» για τον βιγκανισμό: Τζέι Μποστ

Οι New York Times διενήργησαν ένα διαγωνισμό αρθρογραφίας, όπου προσκάλεσαν τους αναγνώστες να “επιχειρηματολογήσουν πως η κατανάλωση κρέατος είναι ηθική”. Ο νικητής, Τζέι Μποστ, ξεκίνησε με την υπόθεση ότι το “ηθικό” θα πρέπει να ορίζεται ως “ζώντας με τον πιο φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο”. Το πρόσταγμα του ηθικού βιγκανισμού, ωστόσο, είναι ότι πρέπει να προκαλούμε τη λιγότερη δυνατή ταλαιπωρία στα ζώα (η χρηστική θεωρία), ή ότι δεν πρέπει να παραβιάζουμε τα δικαιώματα που έχουν τα άλλα αισθανόμενα όντα στη ζωή τους (η θεωρία των δικαιωμάτων). Από την αρχή, ο Μποστ εξοστρακίζει τους ηθικούς βίγκαν, ορίζοντας διαφορετικά την έννοια “ηθικό”.

Ο Μποστ συμπεραίνει ότι κάποιος που τρώει κρέας πρέπει να κάνει τρία πράγματα ώστε η πράξη του να θεωρείται ηθική:

Πρώτον, δέχεστε τη βιολογική πραγματικότητα ότι σε αυτόν τον πλανήτη ο θάνατος κάποιου δίνει ζωή σε κάποιον άλλον και ότι όλη η ζωή (συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων) στην πραγματικότητα είναι απλώς ηλιακή ενέργεια που αποθηκεύεται προσωρινά σε μια θνητή μορφή. Δεύτερον, συνδυάζετε αυτή τη συνειδητοποίηση με το εγγενές ανθρώπινο χαρακτηριστικό της συμπόνιας και επιλέγετε ηθικά παραγώμενα τρόφιμα, λαχανικά, σιτηρά ή και κρέας. Και τρίτον, να λέτε ευχαριστώ.

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι ελκυστική: Οι ηθικοί βίγκαν αναφέρονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στη συμπόνια. Τελικά όμως, δημιουργείται ένα ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί: Υπάρχει ηθικό κρέας;

Από την άλλη, το πρώτο και το τρίτο σημείο είναι μάλλον ανόητα. Είμαστε όλοι ηλιακή ενέργεια; Αυτό θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να δικαιολογήσει ο,τιδήποτε. Αν είμαστε όλοι (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, όπως είπε) “απλώς ηλιακή ενέργεια”, γιατί να μην σκοτώνουμε και να τρώμε ηθικά εκτρεφόμενους ανθρώπους; Ή να τρώμε τα πτώματα ανθρώπων που πεθαίνουν από φυσικά αίτια; Υπάρχουν λόγοι που ο κανιβαλισμός αποτελεί ταμπού, όπως η αναγνώριση του εγγενούς δικαιώματος στη ζωή και την αξιοπρέπεια των ανθρώπων. Οι ηθικοί βίγκαν υποστηρίζουν ότι δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η διάκριση μεταξύ ανθρώπινων ζώων, που μπορούν να διατηρούν το παραπάνω δικαίωμα, και μη ανθρώπινων ζώων, που δεν το διατηρούν.

Και αυτό το “να λέτε ευχαριστώ”; Συμπαθητικά λογάκια, αλλά δεν βοηθούν τις αγελάδες να αποφύγουν την σφαγή, ούτε τους προσφέρουν έστω και ένα δευτερόλεπτο παραπάνω στη διάρκεια της ζωής τους. Και ποιον πρέπει να ευχαριστήσουμε, ούτως ή άλλως; Ας μην βάλουμε τον Θεό σε αυτή την συζήτηση, αλλιώς το πράγμα μάλλον θα γίνει περίπλοκο. Να ευχαριστήσουμε το πνεύμα του δολοφονημένου ζώου; Εάν υπάρχει κάτι τέτοιο, φαντάζομαι ότι σφυροκοπείται ανελέητα από την αδιαφορία μας, που χρησιμεύει ως επί το πλείστον (εάν όχι εξ ολοκλήρου) για την απάλυνση της ενοχής όσων τρώνε κρέας.

Η ομορφιά των« ηθικών αντιρρήσεων» στον βιγκανισμό

Σίγουρα, δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία με τους επικριτές της βίγκαν ηθικής. Είναι όμως πολύ καλό που βρίσκονται εκεί έξω και εκφράζουν τις αντιρρήσεις τους, γιατί ποτέ δεν θα ενοχλούσαν αν δεν λάμβαναν σοβαρά τις θέσεις του ηθικού βιγκανισμού. Αξίζει να θυμόμαστε τα λόγια που συχνά αποδίδονται στον Γκάντι:

«Πρώτα σε αγνοούν, μετά σε γελοιοποιούν, μετά σε πολεμούν, και μετά κερδίζεις».

Ο Ντέιβις και ο Μποστ είναι απόδειξη ότι οι ηθικοί βίγκαν βρίσκονται πιο κοντά στη νίκη. Εκτός αυτού, οι μάχες, το τρίτο στάδιο, είναι πολύ πιο διασκεδαστικές από την αδιαφορία και την γελοιοποίηση.