Χοιρινό: Το υψηλό κόστος της απληστίας

Η βιομηχανική εκτροφή γουρουνιών παράγει κάθε χρόνο μια θάλασσα από απόβλητα που μολύνει νερά, βουνά, ατμόσφαιρα και φυσικά, ανθρώπους. Καλωσήλθατε στην άλλη, σκοτεινή πλευρά του «κρέατος».

Η Smithfield Foods είναι η μεγαλύτερη εταιρία εκτροφής, επεξεργασίας και εμπορίας χοιρινού «κρέατος» στις Η.Π.Α.

Η Smithfield σκότωσε το 2015 περίπου 27 εκατομμύρια γουρούνια. Αν αναλογιστεί κανείς ότι ένα γουρούνι έτοιμο για σφαγή έχει το 150% του βάρους ενός ενήλικα, είναι ένας αριθμός που αξίζει μεγάλης προσοχής. Το λογιστικό ισοδύναμο σε ανθρώπους, για την επεξεργασία τόσο μεγάλου αριθμού σωμάτων, είναι να έπρεπε να σφαχτούν, να τεμαχιστούν και να μπουν σε συσκευασίες όλοι οι πολίτες των πόλεων Νέα Υόρκη, Σικάγο, Χιούστον, Λος Άντζελες, Σαν Αντόνιο, Φιλαδέλφεια, Ντάλας, Ντιτρόιτ, Σαν Φρανσίσκο, Σιάτλ, Βοστόνη, Ιντιανάπολις, Βαλτιμόρη, Τζάκσονβιλ, Μιλγουόκι, Ντένβερ, Ουάσινγκτον, Πόρτλαντ, Σαν Ντιέγκο, Ελ Πάσο, Όστιν, Λας Βέγκας, Οκλαχόμα και Τουσόν, σε έναν μόνο χρόνο.

Κι αν νομίζετε ότι η Smithfield Foods είναι μακριά, εκεί στους παράξενους και υπερβολικούς Αμερικάνους, κάνετε λάθος. Αρκετές ελληνικές εταιρίες αυτού του είδους διεκδικούν επάξια μια παρόμοια θέση στην Ελλάδα – με την αυτονόητη αναλογική προσαρμογή στα μεγέθη, φυσικά. Τα παρακάτω, είναι πολύ συνηθισμένα σε κάθε μεγάλη επιχείρηση εκτροφής γουρουνιών, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Η μετατροπή του πληθυσμού των 25 μεγαλύτερων πόλεων των Η.Π.Α. σε συσκευασίες βρώσιμου «κρέατος» είναι βασικά η μικρότερη πρόκληση για την Smithfield. Τα γουρούνια παράγουν 3 φορές περισσότερα σκατά από τους ανθρώπους. Μόνο στη φάρμα της Γιούτα, όπου η εταιρία εκτρέφει 500.000 γουρούνια, παράγονται κάθε χρόνο 26 εκατομμύρια τόνοι κοπριάς. Αρκεί για να γεμίσει 4 Ολυμπιακά Στάδια. Είναι ένα μέγεθος που σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί διαχειρίσιμο.

Η εταιρία υπολογίζει πως τα κέρδη της φέτος θα φτάσουν τα 10 δις ευρώ. Είναι ένα τεράστιο ποσό, όμως το ίδιο τεράστιος είναι και ο όγκος των αποβλήτων που παράγει.

Αν διαχειριζόταν η ίδια τα σκατά που παράγει και έπρεπε, με δικά της έξοδα, να καθαρίζει το περιβάλλον από τις ζημιές που προκαλεί, το παραπάνω αστρονομικό ποσό δεν θα ήταν αρκετό και θα έμπαινε μέσα. Έτσι, πολλοί από τους ανάδοχους συνεργάτες της Smithfield επιτρέπουν στα απόβλητά της να περνούν μέσα από τις σιταποθήκες τους για να καταλήξουν τελικά έξω, στην ύπαιθρο, χωρίς καμία επεξεργασία, όπου διασπώνται και καταλήγουν, που αλλού, στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες, τις λίμνες, τους ωκεανούς και τα ποτάμια. Παρότι η εταιρία διαφημίζει μια πολιτική περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, στην πραγματικότητα η επιδεικτική ρύπανση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος του επιχειρηματικού της μοντέλου.

Τώρα, τα σκατά γουρουνιών είναι ένα πράγμα. Τα τοξικά σκατά γουρουνιών, είναι κάτι τελείως διαφορετικό. Τα απόβλητα τέτοιων εταιριών δύσκολα μπορούν να χαρακτηριστούν καν ως σκατά: Σε ένα διάγραμμα ρύπων, πιθανότατα ταξινομούνται πιο κοντά στα ραδιενεργά απόβλητα, παρά στην κοπριά. Ο λόγος που αυτά τα λύματα είναι τόσο τοξικά, είναι η αποδοτικότητα των εταιριών. Η εν λόγω εταιρία παράγει κάθε χρόνο 2,8 δισεκατομμύρια κιλά συσκευασμένου «κρέατος». Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό επίτευγμα, που μόλις πριν από 20 χρόνια θεωρούνταν αδύνατο και ο μόνος τρόπος για να γίνει είναι η εκτροφή γουρουνιών σε πρωτοφανείς, χυδαίες συγκεντρώσεις που δεν τις χωράει ο ανθρώπινος νους.

Τα γουρούνια ζουν κατά εκατοντάδες – αν όχι χιλιάδες – σε φάρμες που θυμίζουν περισσότερο βιομηχανικές αποθήκες, σε σειρές κελιών δίπλα-δίπλα. Οι χοιρομητέρες γονιμοποιούνται με τεχνητό τρόπο και τα μικρά τους τούς παραδίδονται σε κλουβιά τόσο μικρά που δεν μπορούν καν να περπατήσουν. Σαράντα πλήρως ανεπτυγμένα αρσενικά γουρούνια των 110 κιλών συνήθως καταλαμβάνουν τον χώρο μιας μικροσκοπικής γκαρσονιέρας. Συχνά ποδοπατιούνται μέχρι θανάτου. Δεν υπάρχει ηλιακό φως, άχυρο, φρέσκος αέρας ή χώμα για να πατήσουν. Τα δάπεδα έχουν σχάρες, για να πέφτουν μέσα οι ακαθαρσίες και να οδηγούνται σε χώρους συγκέντρωσης. Όμως πολλά άλλα πράγματα εκτός από ακαθαρσίες μπορεί να βρίσκονται σε ένα κελί: Υπολείμματα τοκετών, μωρά που έχουν ποδοπατηθεί καταλάθος, παλιές σιδεριές, σπασμένα μπουκάλια ή σύριγγες από αντιβιοτικά – ο,τιδήποτε αρκετά μεγάλο για να μην χωράει μέσα από τις γρίλιες. Οι σωλήνες απορροών μένουν κλειστές μέχρι να συγκεντρωθούν αρκετά λύματα. Τότε ανοίγουν και τα πάντα καταλήγουν σε μια αναρρόφηση που τα οδηγεί σε μια πελώρια λίμνη αποβλήτων.

Η θερμοκρασία μέσα στα κελιά συχνά ξεπερνάει τους 35 βαθμούς. Ο αέρας είναι πυκνός, σχεδόν σε σημείο υετού, από αναθυμιάσεις σκατών και χημικών, και συχνά γίνεται θανατηφόρος για τα γουρούνια. Τεράστιοι στρόβιλοι εξαερισμού λειτουργούν σε 24ωρη βάση. Ο εξαερισμός λειτουργεί όπως τα μηχανήματα υποστήριξης βαριά ασθενών: Αν χαλάσει για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, τα γουρούνια αρχίζουν να πεθαίνουν. Από την άποψη των εταιριών που στήνουν αυτές τις εγκαταστάσεις, το πρόβλημα με αυτό το είδος ζωής είναι καθαρά ανοσολογικό. Αθροιστικά, η ακινησία, η δηλητηριώδης ατμόσφαιρα και ο τρόμος του συνωστισμού, προκαλούν την κατάρρευση του ανοσοποιητικού συστήματος των ζώων. Γίνονται ιδιαίτερα επιρρεπή σε μολύνσεις και, σε τόσο συνωστισμένο χώρο, μόλις κάποιο παράσιτο ή μικρόβιο εμφανιστεί σε ένα γουρούνι, η μετάδοση στα υπόλοιπα γίνεται με ταχύτητα κεραυνού.

Ως λογική συνέπεια, στα γουρούνια δίνεται ένας τρομακτικός αριθμός αντιβιοτικών και εμβολίων και τα λούζουν συνεχώς με εντομοκτόνα. Χωρίς αυτά τα φάρμακα – οξυτετρακυκλίνη, draxxin, κεφτιοφούρη, τιαμουλίνη – οι ασθένειες και οι μολύνσεις θα τα σκότωναν. Επομένως, κατά κάποιο τρόπο, τα γουρούνια στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις είναι μονίμως ετοιμοθάνατα, μέχρι να πάνε για σφαγή. Όταν ένα γουρούνι που είναι σχεδόν έτοιμο για σφαγή αρρωστήσει, οι εργάτες του δίνουν τόσα φάρμακα, όσα απαιτούνται για να μπορέσει να φτάσει στο σφαγείο όρθιο. Εφόσον το γουρούνι μπορεί και κινείται, μπορεί να σφαγιαστεί και να πουληθεί νόμιμα ως «κρέας».

Φυσικά, τα φάρμακα και τα χημικά που δίνονται στα γουρούνια, εξέρχονται των εγκαταστάσεων μέσω της κοπριάς. Η κοπριά των γουρουνιών της βιομηχανίας «κρέατος» περιέχει, εκτός από αντιβιοτικά, εντομοκτόνα και ορμόνες και έναν μεγάλο αριθμό από άλλες απαίσιες τοξικές ουσίες: Αμμωνία, μεθάνιο, υδρόθειο, μονοξείδιο του άνθρακα, κυανίδιο, φώσφορο, νιτρικά και βαρέα μέταλλα. Επιπλέον, τα λύματα περιέχουν περισσότερα από 100 παθογόνα που μπορούν να προκαλέσουν αρρώστειες σε ανθρώπους, μεταξύ των οποίων σαλμονέλα, στρεπτόκοκκο και γυράντια. Κάθε γραμμάριο βιομηχανικής κοπριάς περιέχει πάνω από 100 εκατομμύρια βακτηρίδια.

Τα λύματα καταλήγουν σε τεχνητές δεξαμενές που οι εταιρίες ονομάζουν λίμνες. Μια λίμνη μπορεί να καλύπτει μέχρι και 12.000m². Η περιοχή γύρω από ένα και μόνο σφαγείο μπορεί να έχει εκατοντάδες τέτοιες λίμνες. Το υγρό που περιέχουν δεν είναι καφέ. Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των βακτηριδίων, του αίματος, των πλακούντων, των ούρων, των χημικών και των πεθαμένων μωρών μετατρέπει αυτό το υγρό σε ροζ.

Αυτές οι λίμνες είναι τόσο τοξικές και δηλητηριώδεις που αν κάποιος πέσει μέσα, είναι ηλίθιο και μόνο να προσπαθήσεις να τον σώσεις. Δεκάδες εργάτες, οδηγοί φορτηγών και άλλοι περίεργοι έπεσαν κατά καιρούς μέσα σε μια τέτοια λίμνη και όλοι τους, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που επιχείρησαν να τους σώσουν, πέθαναν σχεδόν αμέσως.

Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά;

Μα, είναι απλό. Γιατί ο κόσμος θέλει μπόλικο και φθηνό «κρέας».

Η βιομηχανία κλήθηκε να καλύψει την ζήτηση και, με την κάλυψη των νόμων του εκάστοτε κράτους (που συχνά οι ίδιες οι εταιρίες διαμορφώνουν όπως τους εξυπηρετεί) έχουν στήσει σε όλον των πλανήτη εκατομμύρια φρικτές, αδιανόητες εγκαταστάσεις, μακριά από τα μάτια των πελατών τους, που θέλουν να ονομάζουν με διάφορους ευφημισμούς όπως σφαγεία, εκτροφεία, μονάδες, εργοστάσια ή ακόμη και φάρμες – στην πραγματικότητα όμως δεν είναι τίποτα λιγότερο από ανακαινισμένα, μοντέρνα, πιο αποδοτικά και πιο χυδαία ‘Αουσβιτς.

Η θλιβερή αδυναμία του μέσου καταναλωτή να συνδέσει μια φέτα ζαμπόν με ένα πραγματικό, ζωντανό, αισθανόμενο πλάσμα, προκαλεί αυτή την κατάσταση. Κι όσο κι αν κάποιοι ισχυρίζονται ότι καταλαβαίνουν το πρόβλημα, ότι φταίει η βιομηχανία, ότι λυπούνται τα ζώα ή ότι δεν θα έπρεπε να συμβαίνει αυτό, πρακτικά λένε μαλακίες για να περνάει η ώρα, διότι συνεχίζουν να θέλουν ζαμπόν, μπέικον και μπριζολάκια και μάλιστα τα θέλουν και φθηνά. Όσο πιο φθηνά γίνεται. Την τελευταία φορά που κοίταξα, υπήρχε συσκευασία με 10 φέτες μπέικον για 99 σεντς. Αν κάποιος νομίζει ότι αυτό το μπέικον φτιάχτηκε από γουρούνια που έζησαν μια αξιοπρεπή ζωή, είναι το λιγότερο ηλίθιος.