Συνεχίζονται τα «μαργαριτάρια» για τη βίγκαν διατροφή στα ελληνικά ΜΜΕ

Δεν έχει σημασία πόσες φορές θα εξηγήσεις κάτι σε κάποιον που δεν θέλει να ακούσει. Μπορείς να το κάνεις δύο, πέντε, δέκα ή είκοσι φορές, αλλά θα συνεχίσει να μην θέλει να σε ακούει – όσο πειστικός κι αν είσαι.

Αυτό συμβαίνει τυπικά στις αναφορές που αφορούν τη βίγκαν διατροφή, οι οποίες τείνουν να αναπαράγουν συνεχώς απόψεις και υποθέσεις της δεκαετίας του 1970, παρότι έχουν περάσει σχεδόν πενήντα χρόνια από τότε. Τα τελευταία και πιο πρόσφατα «μαργαριτάρια» τα διαβάσαμε στο protagon.gr – όμως όπως προαναφέρθηκε δεν είναι καινούρια. Είναι απλώς αναπαραγωγή των ίδιων αστείων ισχυρισμών που κυκλοφορούν εντός και εκτός διαδικτύου εδώ και μερικές δεκαετίες, οι οποίοι ισχυρισμοί έχουν καταρριφθεί πολλάκις αλλά για λόγους που δεν είναι επί της παρούσης να αναλυθούν, οι ισχυρισμοί αυτοί είναι πιο χρήσιμοι στα ΜΜΕ από τις αντίστοιχες καταρρίψεις τους.

Το άρθρο ξεκινά με μια σύντομη δήλωση πως η υιοθέτηση της βίγκαν διατροφής μειώνει τις απειλές για σοβαρά προβλήματα υγείας. Όπως ίσως μαντέψατε, όμως, ακολουθεί το σύνηθες και πομπώδες «ωστόσο…».

Το αγαπημένο θέμα όσων εναντιώνονται στη βίγκαν διατροφή, αυτό της βιταμίνης Β12, αναφέρεται πρώτο. Είναι αληθές πως η Β12 βρίσκεται μόνο σε τροφές ζωικής προέλευσης. Γι’ αυτό και όλοι οι επίσημοι και σοβαροί φορείς υγείας και όλοι οι ειδικοί πάνω σε θέματα φυτικής διατροφής συστήνουν στους βίγκαν να λαμβάνουν ένα συμπλήρωμα βιταμίνης Β12 εβδομαδιαίως, ή να καταναλώνουν τρόφιμα ενισχυμένα με αυτή τη βιταμίνη. Η περίπτωση λοιπόν κάποιος βίγκαν να υποφέρει από ανεπάρκεια Β12 σχετίζεται με την άρνηση υιοθέτησης αυτής της απλής σύστασης, και όχι με το γεγονός ότι είναι βίγκαν.

Έχει όμως μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι παρότι το 90% των ανθρώπων (τουλάχιστον) καταναλώνει συστηματικά κρέας, τα ποσοστά ανεπάρκειας βιταμίνης Β12 είναι αρκετά υψηλά στον γενικό πληθυσμό. Αυτό ίσως σημαίνει ότι απλά και μόνο επειδή κάποιος τρώει κρέας, δεν σημαίνει πως έχει εξασφαλισμένη επάρκεια στην βιταμίνη. Η βιταμίνη Β12 δεν παράγεται ούτε από ζώα, ούτε από φυτά. Είναι το προϊόν μεταβολισμού αναερόβιων μικροβίων. Αν ο μοναδικός τρόπος πρόσληψης Β12 ήταν το κρέας, τότε τα αμιγώς φυτοφάγα ζώα θα αντιμετώπιζαν σοβαρό πρόβλημα ανεπάρκειας. Ρωτήστε το ελάφι.

Δεν υπάρχει τίποτα το κακό ή το αφύσικο στο να παίρνουμε την Β12 που χρειαζόμαστε από συμπληρώματα διατροφής ή από ενισχυμένα δημητριακά. Ο τεχνολογικός πολιτισμός μας και το είδος ζωής που κάνουμε σήμερα δεν μας δίνουν και πολλές επιλογές.

Περισσότερα για το θέμα, στο άρθρο Είναι φυσική η βίγκαν διατροφή εφόσον απαιτείται συμπλήρωμα Β12;

Στη συνέχεια, το άρθρο του protagon αναφέρεται σε μια πρόσφατη μελέτη της Οξφόρδης, που συμπεραίνει πως οι βίγκαν διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Η ιατρός κ. Χριστίνα Παπή, που εξέτασε προσεκτικά την συγκεκριμένη μελέτη, έχει δώσει αναλυτική απάντηση για αυτό το θέμα. Επιγραμματικά, πάντως, η μελέτη αυτή δεν αξιολογεί τους βίγκαν ως ξεχωριστή ομάδα αλλά ως κομμάτι των βετζετέριαν – οι οποίοι ως γνωστόν καταναλώνουν διάφορες τροφές ζωικής προέλευσης όπως ψάρια, γαλακτοκομικά ή αβγά. Μόλις 792 άτομα από τα 28.364 που συμμετείχαν στην μελέτη (ποσοστό 2%), ήταν βίγκαν.

Τέλος, στο άρθρο γίνεται και μια τελευταία, παντελώς αυθαίρετη και χωρίς καμία παραπομπή δήλωση, ότι τα επιστημονικά δεδομένα είναι υπέρ της βίγκαν διατροφής «εκτός από ειδικές περιπτώσεις, όπως αυτή της εγκυμοσύνης, ατόμων που έχουν αναιμία, βρέφη και παιδιά που έχουν ανάγκη από θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξή τους κ.ά.». Η δήλωση αυτή είναι ευθέως αντίθετη με την επίσημη τοποθέτηση της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας:

Σωστά σχεδιασμένες χορτοφαγικές διατροφές, συμπεριλαμβανομένης της βίγκαν, […] είναι κατάλληλες για όλα τα στάδια της ζωής, συμπεριλαμβανομένης της εγκυμοσύνης, της γαλουχίας, της βρεφικής και παιδικής ηλικίας, της ενήλικης ζωής, καθώς και για αθλητές.

Υπάρχει πλούσια επιστημονική βιβλιογραφία για τα οφέλη αλλά και την ασφάλεια της βίγκαν διατροφής στην υγεία. Θα πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε πως αυτό είναι έτσι κι αλλιώς σε μεγάλο βαθμό αυταπόδεικτο: Εκατομμύρια βίγκαν ζουν ήδη στον πλανήτη, μεγαλώνουν οικογένειες, εργάζονται, αθλούνται και χαίρουν άκρας υγείας, πολλοί εκ των οποίων τρέφονται με αμιγώς φυτική διατροφή από τη γέννησή τους ή για πολλές δεκαετίες. Αν υπήρχε κάποιος άξιος αναφοράς κίνδυνος από τη βίγκαν διατροφή, οι περιπτώσεις ανθρώπων που νόσησαν ή υπέφεραν εξαιτίας της θα ήταν κυριολεκτικά αμέτρητες.

Συμπερασματικά, θα πρέπει να γνωρίζουμε πως εξαιρουμένης της βιταμίνης Β12, που μπορεί εύκολα, φθηνά και με ασφάλεια να καλυφθεί από ενισχυμένα τρόφιμα και συμπληρώματα, όλα τα θρεπτικά συστατικά βρίσκονται στα φυτά, αρκεί η διατροφή μας να είναι ισορροπημένη και πλούσια.