Θα χαθούν δουλειές αν γίνουμε όλοι βίγκαν;

Εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα ζουν από την εκμετάλλευση ζώων.

Μπορεί να φαντάζεσαι ότι αυτό περιλαμβάνει μόνο κρεοπώληδες, ψαράδες και βοσκούς αλλά στην πραγματικότητα είναι πολλοί παραπάνω. Πολλοί, πολλοί παραπάνω. Οι επιχειρήσεις που σχετίζονται με τα ζώα είναι κάτι σαν την οικοδομή: Εκατοντάδες επαγγέλματα συνδέονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.

Από τα ζώα ζουν χιλιάδες είδη επιχειρήσεων αλλά και απλοί άνθρωποι. Σφαγεία, βιομηχανίες τροφίμων, βυρσοδεψεία, κρεοπωλεία, ψαράδες, μπακάλικα, σούπερ μάρκετ, οδηγοί φορτηγών, τυροκόμοι, μελισσοκόμοι – ακόμη και σεφ.

Ουσιαστικά, ολόκληρος ο ανθρώπινος πολιτισμός χτίστηκε πάνω και βασίζεται στην εκμετάλλευση των ζώων. Είμαστε κάτι σαν παράσιτο. Μια φυλή η οποία δεν μπορεί να επιβιώσει και να σταθεί στα πόδια της χωρίς την θυσία ζώων. Προφανώς, εδώ κάποιοι θα σημείωναν πολύ εύστοχα ότι ολόκληρη η φύση λειτουργεί έτσι. Οι ύαινες δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς να σκοτώσουν άλλα ζώα και οι κάστορες χωρίς να καταβροχθίσουν κλαδιά και δέντρα. Όμως ο άνθρωπος δεν χρησιμοποιεί τα ζώα για λόγους επιβίωσης. Ενδεχομένως να το έκανε πριν από 10 χιλιάδες χρόνια. Σήμερα, δεν υπάρχει απολύτως κανένας λόγος. Ό,τι κάνουμε, το κάνουμε από συνήθεια, γεύση, παράδοση, ευκολία και, συχνά, ματαιοδοξία.

Μου έχει τεθεί όμως ένα πολύ σοβαρό ερώτημα: Πώς θα κατέληγε η ζωή μας, αν ξαφνικά γινόμασταν όλοι βίγκαν; Πώς θα επιβίωνε ένας ψαράς, για παράδειγμα; Ένας χασάπης; Ένας παραγωγός αυγών ή γάλακτος;

Το συγκεκριμένο ερώτημα θυμίζει πολύ την γνωστή ατάκα περί έρημου νησιού που ακούνε συχνά οι βίγκαν. Δηλαδή, θα έτρωγες ένα ζώο αν ήσουν ολομόναχος σε ένα έρημο νησί και δεν υπήρχε τίποτα άλλο να φας;

Οι πιθανότητες να γίνει όλος ο κόσμος βίγκαν σε ένα βράδυ είναι τόσες, όσες να πιάσει κάποιος το τζόκερ δέκα συνεχόμενες φορές. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι το μήνυμα του βιγκανισμού έχει φουντώσει και εξαπλώνεται ραγδαία σε όλον τον κόσμο, η μετατροπή των ανθρώπων δεν πρόκειται να γίνει άμεσα και σωρηδόν. Πάρτε για παράδειγμα το κάπνισμα: Από την ημέρα που αποδείχθηκε και ανακοινώθηκε επίσημα ότι το κάπνισμα σκοτώνει, έχουν περάσει σχεδόν 70 χρόνια και ένα μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας, συνεχίζει να καπνίζει.

Άρα λοιπόν, σε κάθε περίπτωση, οι άνθρωποι θα γίνουν βίγκαν σταδιακά και με αυξανόμενο αλλά ομαλό ρυθμό.

Όπως γνωρίζουμε η αγορά και οι οικονομίες του κόσμου λειτουργούν με τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Η σταδιακή απομάκρυνση των καταναλωτών από ζωικά τρόφιμα, θα έχει ως αποτέλεσμα και την σταδιακή μείωση της προσφοράς τους, με αντίστοιχη αύξηση της προσφοράς φυτικών τροφίμων. Θα επέλθει δηλαδή μια μεταμόρφωση της οικονομίας και όχι μια βίαιη αλλαγή. Όσοι εργάζονται άμεσα ή έμμεσα σε επαγγέλματα εκμετάλλευσης ζώων, δεν πρόκειται να μείνουν χωρίς δουλειά. Απλώς, θα αλλάξουν δουλειά.

Υπάρχουν πολλά παραδείγματα επαγγελμάτων, εντός ή εκτός εισαγωγικών, που στο παρελθόν άνθιζαν αλλά σήμερα έχουν εξαφανιστεί ή σπανίζουν. Πριν από 200 χρόνια υπήρχαν οι δουλέμποροι. Άνθρωποι που ασχολούνταν επαγγελματικά (και νόμιμα) με το εμπόριο σκλάβων. Υπήρχαν οι πεταλωτές αλόγων. Και υπήρχαν και οι μάγοι. Όχι μάγοι τύπου Κόπερφιλντ αλλά «κανονικοί» μάγοι, τους οποίους ο κόσμος πλήρωνε για να κάνουν τα μαγικά τους και να θεραπεύσουν μια ασθένεια, να βγάλουν τον δαίμονα από το παιδί τους ή να φέρουν βροχή στα χωράφια.

Κι αν θέλετε να έρθουμε και στο πιο πρόσφατο παρελθόν, πριν από έναν αιώνα περίπου υπήρχαν οι φαλαινοθήρες. Χιλιάδες άνθρωποι δούλευαν (επαναλαμβάνω, νόμιμα, όχι όπως συμβαίνει σήμερα με την λαθροθηρία) σε φαλαινοθηρικά πλοία, εξοντώνοντας εκατομμύρια φάλαινες στους ωκεανούς για το λίπος τους και τη σάρκα τους. Στη θέση των σημερινών μηχανικών αυτοκινήτων υπήρχαν οι συντηρητές κάρων, όπου πήγαινες να επισκευάσεις τον τροχό σου ή διάφορα άλλα εξαρτήματα του κάρου σου.

Τα παραδείγματα είναι ατέλειωτα.

Όταν μιλάμε για τα δικαιώματα των ζώων η λογική ότι «εγώ ζω από αυτή τη δουλειά» είναι παραληρηματική. Δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε την υποδούλωση, τον φόνο, τον διαμελισμό, την μιζέρια και την δυστυχία, επειδή όλα αυτά τυχαίνει να είναι η «δουλειά» κάποιου. Αν είναι έτσι, τότε μπορεί να επικαλεστεί το ίδιο επιχείρημα κι ένας πληρωμένος δολοφόνος ή ένας έμπορος ναρκωτικών. Κι αυτοί την δουλειά τους κάνουν. Αλλά ξέρω, η δική τους δουλειά είναι παράνομη. Όμως και η δουλεμπορία που σήμερα είναι παράνομη, κάποτε ήταν νόμιμη. Έχω την βεβαιότητα ότι στο μέλλον η θανάτωση ζώων θα έχει επίσης καταστεί παράνομη, κι έτσι πολλά από τα σημερινά νόμιμα επαγγέλματα είτε θα εξαφανιστούν είτε θα γίνουν λαθραία.

Αν ο κόσμος γίνει βίγκαν οι άνθρωποι δεν θα χάσουν τις δουλειές τους. Απλώς, θα αλλάξει η παραγωγή. Θα αλλάξουν οι τρόποι με τους οποίους κερδίζουμε χρήματα. Τα εργοστάσια, τα χωράφια, τα καταστήματα και τα δίκτυα διανομής υπάρχουν ήδη. Μόνο το περιεχόμενο των συσκευασιών θα αλλάξει. Αντί για συσκευασμένα κομμάτια από νεκρά ζώα, θα εμπορευόμαστε παντζάρια ή φασόλια ή καρότα ή καρπούζια.

Η οικονομία μας θα συνεχίζει να λειτουργεί και μάλιστα θεωρώ ότι θα ανθίσει, θα μεγαλώσει, θα γίνει πιο επικερδής και κυρίως πιο ειρηνική, πιο οικολογική, πιο συμπονετική, πιο καθαρή, πιο αποδοτική.

Μαντέψτε, επίσης, ποιοι είναι αυτοί που θα ωφεληθούν περισσότερο από μια τέτοια μαζική στροφή του κόσμου προς τον βιγκανισμό: Οι ίδιοι που οφελούνται σήμερα από τα ζώα. Ο καταναλωτής θα παραμείνει καταναλωτής. Όσοι είναι έμποροι θα παραμείνουν έμποροι. Σε συγκεκριμένα επαγγέλματα που απαιτείται η σάρκα και ο θάνατος ζώων όπως χασάπηδες, σφαγείς ή ψαράδες, ναι, σίγουρα θα επέλθει αναγκαστικά η διακοπή του επιτηδεύματος όμως ακόμη κι αυτοί οι άνθρωποι θα μπορέσουν να απορροφηθούν επαγγελματικά κάπου αλλού, σε μια θέση εργασίας που δεν περιλαμβάνει ουρλιαχτά και θάνατο.

Υπάρχουν καναδυό επαγγέλματα, βέβαια, που πράγματι θα πληγούν σε μεγάλο βαθμό από μια μαζική στροφή του κόσμου προς τον βιγκανισμό. Μπορώ να φανταστώ ότι ο τζίρος των γιατρών, των κλινικών και των φαρμακοβιομηχανιών θα πέσει κατακόρυφα. Σίγουρα, οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να τραυματίζονται, να σκοτώνονται σε τροχαία ή να τους δαγκώνουν φίδια, όμως η δραματική μείωση των ασθενειών μάλλον θα προκαλέσει αναδουλειά και κατήφεια στα επαγγέλματα υγείας. Εκεί, συγγνώμη, αλλά δεν έχω κάποια καλή πρόταση να κάνω.