Είσαι κηπουρός, αλλά είσαι βίγκαν κηπουρός;

Είσαι ερασιτέχνης κηπουρός και καλλιεργείς όμορφα λαχανικά και φρούτα. Είσαι όμως βίγκαν κηπουρός;

Αν σου αρέσει να ασχολείσαι με τον κήπο, είτε για λόγους αισθητικής είτε για να έχεις τα δικά σου λαχανικά και φρούτα, το πιο πιθανό είναι πως έρχεσαι συχνά αντιμέτωπος/η με διάφορα έντομα και παράσιτα που άλλες φορές λιγότερο και άλλες περισσότερο σου “τρώνε το βιός”. Αναθεματισμένα!

Ο Τζον Μάρσντεν στο βιβλίο του Οι Νεκροί της Νύχτας γράφει:

Σκοτώνουμε όλες τις κάμπιες και διαμαρτυρόμαστε που δεν υπάρχουν πεταλούδες

Παρότι πολλοί ακούγοντας “παράσιτα” φαντάζονται εξαγριωμένα σμήνη ακρίδων και τρομακτικά τέρατα της κόλασης, στην πραγματικότητα το 90% των εντόμων που κυκλοφορούν στον κήπο σου όχι μόνο δεν είναι βλαβερά, αλλά περνούν απαρατήρητα. Δεν τα βλέπεις ποτέ. Και, αν χρησιμοποιείς εντομοκτόνα, πεθαίνουν κι αυτά.

Όμως η πολιτική που πρέπει να ισχύει σε κάθε βίγκαν κήπο είναι, ξεκάθαρα και χωρίς αστερίσκους, πως εδώ δεν πεθαίνει κανείς.

Σημαίνει αυτό ότι δεν θα φας τελικά τους καρπούς του κόπου σου; Όχι απαραίτητα!

Αναζητώντας λύσεις και ιδέες από τον χώρο των λεγόμενων “βιολογικών” σκευασμάτων, ανακάλυψα ότι όταν ο κατασκευαστής λέει “βιολογικό”, εννοεί για τον άνθρωπο. Βιολογικό σημαίνει ότι δεν κάνει κακό σε εμάς. Τα έντομα δεν είναι ποτέ μέρος της εξίσωσης και, πριν προλάβεις να σηκώσεις το χέρι για να πεις ότι στο κουτί γράφει πως τα διώχνει, δεν τα σκοτώνει, θα υποβάλω την ένστασή μου. Τα περισσότερα βιολογικά σκευάσματα σκοτώνουν τα “παράσιτα”, απλώς το κάνουν με έναν υποτιθέμενο ήπιο τρόπο — το ίδιο ήπιο με τις “ανθρωπιστικές σφαγές των βιολογικών και πιστοποιημένων” σφαγείων.

Για παράδειγμα, ο “βιολογικός” διατομίτης είναι ένα άκακο εντομοκτόνο σε σκόνη που προέρχεται από κάποιο ορυκτό. Την πασπαλίζεις στα φυτά και σε απαλλάσει από έντομα ενώ είναι τόσο ασφαλές σκεύασμα που θεωρητικά δεν παθαίνεις τίποτα ακόμη κι αν φας λίγο. Τι κάνει στα έντομα ο διατομίτης; Κολλάει πάνω στο σώμα τους κι επειδή αποτελείται από μικροσκοπικές “λεπίδες”, σκίζει αργά-αργά το σώμα τους κάτι που προκαλεί βασανιστικό και αργό θάνατο. Υποθέτω ότι δεν είναι και τόσο βιολογικό γι’ αυτά.

Άλλες “βιολογικές” μέθοδοι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν σκόνισμα των φυτών με θειάφι, χρήση πετρέλαιου και παγίδες με μπύρα ή οινόπνευμα στις οποίες εγκλωβίζονται και πνίγονται σαλιγκάρια και γυμνοσάλιαγκες.

Είπαμε, βιολογικά μεν, αλλά για εμάς. Μακριά λοιπόν τόσο από χημικά όσο και από “βιολογικά”.

Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης, είναι ο βίγκαν τρόπος, ο οποίος τυχαίνει να είναι και ο αληθινά βιολογικός τρόπος.

Αυτό σημαίνει κατ’ αρχάς ότι πρέπει να πάψουμε να βλέπουμε αυτά τα πλάσματα ως εχθρούς μας. Δεν ήρθαν στον κήπο μας επειδή μας μισούν, ούτε επειδή είναι καθάρματα και τους αρέσει να κλέβουν τη σοδειά μας. Τα φυτά αποτελούν την τροφή μας, αλλά και την δική τους επίσης και θα πρέπει να είμαστε διατεθιμένοι να την μοιραστούμε. Νταξ, όχι 50-50 αλλά σίγουρα μπορούμε να τους προσφέρουμε κάτι!

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε λοιπόν τους μικρούς “εισβολείς”;

Το πρώτο βήμα, είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι η λέξη “αντιμετώπιση” δεν σημαίνει ούτε θάνατο, ούτε πόνο, ούτε ακρωτηριασμό, ούτε δηλητηρίαση. Μόνο οι τύποι με τις άσπρες ποδιές το βλέπουν έτσι. Εμείς εννοούμε την εφαρμογή μεθόδων που μπορούν με ειρηνικό τρόπο να ρυθμίσουν την συνύπαρξη των ειδών τόσο μαζί μας όσο και με τον κήπο μας.

Για να έχουμε ένα όμορφο και υγιή κήπο, θα πρέπει να είμαστε κι εμείς μέρος του. Αν περάσεις λίγες ώρες δίπλα στα φυτά σου, θα εκπλαγείς από το πόσο σύνθετος, περίπλοκος και όμορφος είναι ο κόσμος των εντόμων. Θα δεις δεκάδες διαφορετικά είδη, πανέξυπνους τρόπους διαχείρισης της τροφής τους, μυστηριώδεις φωλιές και πλάσματα που για το μέγεθός τους αποτελούν πρότυπο νοημοσύνης.

Ακολουθώντας τους παρακάτω τρόπους, που προτείνω εγώ αλλά προφανώς δεν είναι και οι μοναδικοί, θα μπορέσεις να ζήσεις αρμονικά με τα έντομα, τα σαλιγκάρια ή τις κάμπιες στον κήπο σου και να απολαμβάνεις το πεπόνι σου χωρίς τύψεις.

Φυτά – Προσφορές
Μπορείς να φυτεύεις, εδώ κι εκεί, ορισμένα φυτά που τα προορίζεις ως “θυσία”. Τα πιο δελεαστικά είναι φυτά από διάφορες οικογένειες λαχανίδων, που θα προσελκύσουν αρκετά έντομα και θα τους προσφέρουν τα νόστιμα φύλλα τους. Έτσι, περισσότερα από τα ωφέλιμα για σένα φυτά θα γλιτώσουν.

Κομπόστ
Αν έχεις τον χώρο και τη δυνατότητα, φτιάξε ένα μικρό χώρο κομποστοποίησης. Ένα μικρό κουτί στο έδαφος από ξύλα, τσιμεντογωνίες ή παλιά λάστιχα αυτοκινήτου στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο, είναι μια χαρά λύση. Εκεί μέσα μπορείς να πετάς φλούδες από φρούτα, λαχανικά και γενικά οργανική ύλη η οποία κομποστοποιείται αργά και την επόμενη χρονιά θα είναι πολύ πιο χρήσιμη απ’ ότι αν πετούσες τα πάντα στα σκουπίδια. Ορισμένα έντομα από τον κήπο σου, θα ήταν πανευτυχή αν τα έπιανες και τα έριχνες μέσα ή δίπλα στο κουτί με το κομπόστ σου, καθώς θα είχαν άπειρη τροφή και, αν γουστάρουν να φύγουν, μπορούν να το κάνουν.

Μετακόμιση
Δέχομαι ότι πολλοί μπορεί να έχουν πρόβλημα με αυτή τη μέθοδο, αλλά επειδή τα έντομα δεν είναι πεινασμένες ύαινες, ξέρεις ότι μπορείς να τα μετακινήσεις. Κάμπιες, ακρίδες ή άλλα έντομα που είναι αρκετά μεγάλα μπορούν εύκολα να τοποθετηθούν σε ένα πλαστικό ποτηράκι. Στη συνέχεια μπορείς να αφήσεις τα μικρούλια κάπου αλλού — είτε σε ένα από τα φυτά-προσφορές σου, είτε κάπου παρακάτω όπου κρίνεις πως υπάρχουν άγρια πράσινα φυτά που μπορούν να φάνε.

Θηρευτές
Παρότι εμείς δεν τρεφόμαστε με ψείρες και άρα δεν έχουμε καμία δουλειά να τις σκοτώνουμε, οι πασχαλίτσες έχουν! Η πασχαλίτσα για όσους δεν ξέρουν είναι ένα συμπαθέστατο έντομο και οι ψείρες είναι αγαπημένος τους μεζές. Αν κάποιο φυτό σου υποφέρει από ψείρες (αφίδες) και δεν βλέπεις πασχαλίτσες κάπου κοντά, προσπάθησε να βρεις δύο και να τις αφήσεις στο φυτό που έχει το πρόβλημα. Όχι μόνο θα σε απαλλάξουν από τις ψείρες μέσα σε λίγες μέρες, αλλά θα καλέσουν κι άλλες πασχαλίτσες εκεί και θα γίνει πραγματικό τσιμπούσι.

Ενόχληση
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορείς να γίνεις απλώς ενοχλητικός. Η ενόχληση είναι ενόχληση, αλλά επειδή δεν είναι ούτε θανατηφόρα ούτε επώδυνη μπορεί να αποτελέσει λύση σε παρείσακτους όπως τα σαλιγκάρια. Οι πιο διαδεδομένοι ειρηνικοί τρόποι απομάκρυνσης είναι οι λωρίδες χαλκού και το πριονίδι, που μπορείς να τα βάλεις σε στρατηγικά σημεία “εισόδου” στον κήπο. Ο χαλκός προκαλεί στα σαλιγκάρια μικροσκοπικά ηλεκτρικά ερεθίσματα παρόμοια με αυτό που νιώθεις αν βάλεις μπαταρία στη γλώσσα σου. Το πριονίδι τους ενοχλεί γιατί είναι ερεθιστικό, τους πιάνει φαγούρα και μετά τρέχουν σπίτι και ζητάνε από τη γυναίκα να τους ξύσει. Προσοχή όμως, να ζητάς πριονίδι από απλό ξύλο και όχι από μελαμίνη, επεξεργασμένο ή βαμμένο γιατί αυτά περιέχουν διάφορα χημικά μεταξύ των οποίων και αρσενικό.

Αντιπερισπασμός
Είναι καλή συνήθεια να πετάς στον κήπο σου, κοντά σε φυτά που βλέπεις ότι δέχονται επίθεση από έντομα, μερικά υπολείμματα από τα φρούτα και τις σαλάτες που τρως. Η μυρωδιά του φρεσκοκομμένου μαρουλιού ή του ζουμερού ροδάκινου θα τα προσελκύσει και θα προτιμήσουν να φάνε αυτό παρά τα φυτά σου. Ίσως χρειαστεί να βάλεις κι εσύ ένα χεράκι, σπρώχνοντάς τα με μια παλιά οδοντόβουρτσα ώστε να πέσουν από το χρήσιμο φυτό σου και να πλησιάσουν το δέλεαρ.

Φτιάξε εμπόδια
Αν έχεις σπορείο με νεαρά φυτά ή τα φυτά σου είναι ακόμη αρκετά μικρά, ένα ισχυρό όπλο στα χέρια σου είναι τα άδεια μπουκαλάκια νερού και χυμών. Απλώς κόψε τον πάτο και το στόμιο έτσι ώστε να δημιουργήσεις ένα κύλινδρο, κάρφωσέ το στο χώμα γύρω από το φυτό και, τέλος. Τα περισσότερα έρποντα έντομα, τα σαλιγκάρια καθώς και ο διάσημος κρεμμυδοφάγος δεν θα μπορούν να πλησιάσουν το φυτό σου.

Δίχτυα
Σε πολλές περιπτώσεις ένα δίχτυ μπορεί να είναι ιδανική λύση για να προστατέψεις φυλλώδη λαχανικά, φρούτα και μεγάλους ή ζουμερούς καρπούς, π.χ. ντομάτες, σταφύλια, βερύκοκα κ.ά. Θα χρειαστείς ένα δίχτυ αρκετά λεπτό ώστε να μην μπορούν να μπουν έντομα και πουλιά αλλά διαφανές ώστε να περνάει το φως. Το τούλι συνήθως είναι γαμάτο. Φτιάξε μικρά “πουγκάκια” γύρω από τους καρπούς ή τα τσαμπιά, δένοντας την άκρη στο κλαδάκι.

Αυτά είναι λίγα αλλά αποτελεσματικά κολπάκια για να διατηρείς όχι μόνο τη φήμη του καλύτερου κηπουρού στη γειτονιά, αλλά και του πιο συμπονετικού.

Καλές σοδειές!

Υ.Γ.: Μοιραία, ένα μέρος της καλλιέργειάς σου δεν θα γλιτώσει. Ό,τι κι αν κάνεις, είναι σίγουρο πως οι μικροί εισβολείς θα βρουν τρόπο να τσιμπολογήσουν. Προσπάθησε απλά να διαγράψεις από μέσα σου την νοοτροπία της αψεγάδιαστης σοδειάς. Θα φας εσύ, θα φανε κι αυτά. Μοιράσου. Το κακό θα είναι πολύ μικρότερο από αυτό των χημικών και του θάνατου.