ΗΘΙΚΗ

Ολική χορτοφαγία ή vegan;

Από  | 

Η σύγχυση αιωρείται στην ατμόσφαιρα εδώ και δεκαετίες. «Βιγκανισμός ή ολική χορτοφαγία», μας πληροφορεί η Βικιπαίδεια, «είναι η ολοκληρωτική αποχή από το κρέας, τα ψάρια, τα μαλάκια, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά καθώς και το μέλι».

Άρα, οποιοσδήποτε δεν τρώει ζώα και ζωικά παράγωγα, είναι βίγκαν;

Όχι. Η ολική χορτοφαγία (plant-based diet) και ο βιγκανισμός είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα, όσο κι αν βλέπετε, ακούτε ή σκέφτεστε το αντίθετο.

Η ρίζα αυτής μεγάλης παρανόησης βρίσκεται στο γεγονός ότι βίγκαν, χορτοφάγοι και ολικοί χορτοφάγοι ορίζονται συνήθως από τους υπόλοιπους, από την πλειοψηφία δηλαδή των παμφάγων. Επειδή σε έναν κόσμο όπου η εκμετάλλευση των μη ανθρώπινων ζώων είναι ο κανόνας και επειδή η κυριότερη αιτία εκμετάλλευσης είναι το φαγητό, όσοι θέλουν να περιγράψουν τι ακριβώς είναι ο βιγκανισμός, αυτό που βλέπουν είναι, βασικά, το φαγητό.

Έτσι, η καλύτερη εξήγηση που μπορούν να δώσουν μέσα από το δικό τους πρίσμα, είναι πως βιγκανισμός σημαίνει «δεν τρώω οτιδήποτε ζωικό». Όμως και η ολική χορτοφαγία σημαίνει «δεν τρώω οτιδήποτε ζωικό». Άρα, μοιάζει λογικό να ταυτίζονται οι δύο έννοιες.

 

Τι σημαίνει plant-based;

Η ολική χορτοφαγία ή plant-based diet είναι μια καθαρά διατροφική τάση. Ολικοί χορτοφάγοι είναι οι άνθρωποι που δεν τρώνε κανένα ζώο, δεν πίνουν το γάλα τους, δεν τρώνε τα αβγά τους και γενικότερα αποφεύγουν οποιαδήποτε τροφή ζωικής προέλευσης.

Η ολική χορτοφαγία προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα στην υγεία, μεταξύ των οποίων χαμηλότερο κίνδυνο για καρδιακή νόσο, παχυσαρκία, διαβήτη, υπέρταση και αυτοάνοσα νοσήματα. Είναι επίσης εξαιρετικά επωφελής για το περιβάλλον, καθώς η παραγωγή φυτικών τροφίμων απαιτεί πολύ λιγότερους φυσικούς πόρους.

Στην ολική χορτοφαγία το κίνητρο είναι κυρίως διατροφικό.

 

Τι σημαίνει vegan;

Τα άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως vegan αρνούνται να αποδεχτούν την ιδέα ότι κάποιο ζωντανό πλάσμα μπορεί να μας ανήκει, να αποτελεί δηλαδή ιδιοκτησία των ανθρώπων. Βιγκανισμός είναι μια στάση ζωής, ένα σύνολο ηθικών αξιών, σύμφωνα με το οποίο τα μη ανθρώπινα ζώα θα πρέπει να απολαμβάνουν τουλάχιστον ένα βασικό δικαίωμα: Το δικαίωμα να μην ανήκουν σε κάποιον.

Η αποδοχή της ιδιοκτησίας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της εκμετάλλευσης. Όταν κάτι σου ανήκει, μπορείς να το εκμεταλλευτείς και να κάνεις ό,τι θέλεις με αυτό.

Στον βιγκανισμό το κίνητρο είναι εξ ορισμού ηθικό.

 

Σιγά την διαφορά!

Καθώς η εκμετάλλευση των μη ανθρώπινων ατόμων γίνεται κυρίως για λόγους διατροφής, είναι λογικό πολλοί άνθρωποι να ταυτίζουν τις δύο αυτές έννοιες. Η ολική χορτοφαγία αποτελεί προφανώς κομμάτι του βιγκανισμού, δεν ισχύει όμως το αντίθετο.

Ο βιγκανισμός είναι ένα σύνολο αξιών που εκτός από διατροφικές έχει επίσης και ηθικές, πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Η δυνατότητα να κατέχουμε την ζωή ως ιδιοκτησία σημαίνει πολλά περισσότερα πράγματα εκτός από το φαγητό. Σημαίνει, για παράδειγμα, ότι μπορούμε να εκτρέφουμε κατά βούληση ζωντανά πλάσματα, να τα φυλακίζουμε, να τα κακοποιούμε, να τους παίρνουμε τα μωρά, να τα γδέρνουμε για το δέρμα τους, να πειραματιζόμαστε πάνω τους, να διασκεδάζουμε με αυτά ή να τα μετατρέπουμε σε κοινά στολίδια.

Έτσι, ο βίγκαν τρόπος ζωής, εκτός από την υιοθέτηση της ολικής χορτοφαγίας σημαίνει επίσης την αποχή από ζωολογικούς κήπους, τσίρκο, ενυδρεία και ιπποδρομίες. Σημαίνει ότι δεν αγοράζουμε ρούχα, παπούτσια και αξεσουάρ που φτιάχνονται από δέρμα, μαλλί, μετάξι, γούνα ή κόκαλα. Σημαίνει ότι επιλέγουμε απορρυπαντικά, καλλυντικά και είδη προσωπικής περιποίησης τα οποία δεν περιέχουν ζωικά παράγωγα, ούτε δοκιμάστηκαν πάνω σε ζώα. Σημαίνει ότι δεν αγοράζουμε ζώα, ούτε από καταστήματα ούτε από ιδιώτες. Σημαίνει, τέλος, ότι επιλέγουμε να ζούμε με τρόπο όσο το δυνατόν λιγότερο επιβαρυντικό για τα υπόλοιπα όντα.

 

Είναι δυνατό να ζούμε τόσο ειρηνικά;

Όπως προαναφέρθηκε, σε έναν κόσμο γενικευμένης εκμετάλλευσης, όπου η χρήση ζώων είναι ο κανόνας, σίγουρα μερικές φορές μπορεί να είναι αδύνατο να αποφύγουμε την εκμετάλλευση κάποιου άλλου – ανθρώπου ή μη.

Το να είναι κάποιος βίγκαν δεν σημαίνει πως είναι ένα τέλειο, αψεγάδιαστο, άγιο πλάσμα. Σημαίνει ότι προσπαθεί, στο μέτρο που είναι εφικτό και πρακτικό, να ζει χωρίς να επιβάλει εκμετάλλευση και βία με τις επιλογές του.

Σχόλια Facebook