Όχι, δεν υπάρχουν «κατοικίδια» πουλιά

Όλα τα πουλιά που ζουν σε κλουβιά είτε αιχμαλωτίζονται από το φυσικό τους περιβάλλον, είτε γεννιούνται σε αιχμαλωσία. Η ομορφιά τους, οι ικανότητές τους στο τραγούδι και ο περιορισμός τους μέσα σε ένα κλουβί – δηλαδή η «ευκολία» – είναι οι πιο συνηθισμένοι λόγοι για τους οποίους ορισμένοι άνθρωποι υποκύπτουν στον πειρασμό της αγοράς ενός εξωτικού πουλιού.

Τα πιο δημοφιλή θύματα αυτής της βιομηχανίας είναι τα καναρίνια και οι παπαγάλοι, δεν είναι σπάνιο όμως να βλέπει κανείς στα χέρια ανθρώπων ακόμα και άλλα, μεγαλύτερα είδη πουλιών.

Είναι μάλλον περιττό να αναφέρουμε ότι η κατοχή εξωτικών πουλιών είναι ανήθικη και κατακριτέα. Κανένα είδος ζώου δεν πρέπει να αποτελεί ιδιοκτησία των ανθρώπων. Στο φυσικό τους περιβάλλον, αυτά τα εξωτικά πουλιά δεν είναι ποτέ μόνα τους. Σχηματίζουν οικογένειες και κοινωνικές δομές, ανάλογα με το είδος τους, πετούν μαζί, παίζουν, φτιάχνουν φωλιές και αναλαμβάνουν καθήκοντα. Πολλά είδη ζευγαρώνουν για πάντα και μοιράζονται την φροντίδα των μικρών τους.

Η ζωή σε συνθήκες αιχμαλωσίας είναι μίζερη, ανυπόφορη και συχνά θανατηφόρα. Τα πουλιά αυτά, που φυσιολογικά ζουν σε τεράστιες εκτάσεις δάσους, κλείνονται μέσα σε κλουβιά όπου αισθάνονται μοναξιά και άγχος. Τα πουλιά είναι φτιαγμένα για να πετούν και να βρίσκονται μαζί με άλλα άτομα του είδους τους. Η απογοήτευση του εγκλεισμού συχνά προκαλεί ψυχολογικές διαταραχές σε αυτά, όπως επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, συνεχόμενη κίνηση του κεφαλιού εμπρός και πίσω ή ασταμάτητη μετακίνηση από το ένα πόδι στο άλλο.

Τα πουλιά «συντροφιάς» είναι τα ζώα που διακινούνται παράνομα περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο. Πριν την μεταφορά τους ταΐζονται με το ζόρι, τους κόβουν φτερά, τους κλείνουν το ράμφος με ταινία και τα στοιβάζουν μέσα σε ο,τιδήποτε – από λάστιχα αυτοκινήτων μέχρι αποσκευές επιβατών. Σε κάθε «φορτίο» εξωτικών πουλιών ο θάνατος πολλών εξ αυτών κατά την διάρκεια του ταξιδιού θεωρείται σχεδόν δεδομένος. Η αρπαγή ζώων από το φυσικό τους περιβάλλον βάζει τα είδη σε κίνδυνο και απειλεί τα οικοσυστήματα. Για παράδειγμα, ο πληθυσμός των παπαγάλων Μακάο στη Νότια Αμερική έχει μειωθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, με μόνη αιτία το παράνομο εμπόριο αυτών των πουλιών σε αγορές της Αμερικής και της Ευρώπης.

Πολλοί άνθρωποι αγοράζουν παρορμητικά διάφορα πουλιά, συχνά μάλιστα νιώθοντας ότι θα κάνουν το καλύτερο γι’ αυτά και θα είναι υπεύθυνοι φροντιστές. Δυστυχώς όμως δεν γνωρίζουν πόσος χρόνος, ενέργεια, όρεξη και χρήματα χρειάζονται για να φροντίζουν αυτά τα πλάσματα σε καθημερινή βάση. Σύμφωνα με το Animal Center, «η ιδιοκτησία πουλιών απαιτεί αφοσίωση που συχνά ξεπερνάει αυτή της ιδιοκτησίας ενός σκύλου ή μιας γάτας». Τα πουλιά είναι «ακατάστατα» και ζημιάρικα όπως τα κουτάβια. Όμως, σε αντίθεση με τα κουτάβια, θα συνεχίσουν να έχουν αυτή την συμπεριφορά για τα επόμενα 15 ως 70 χρόνια, κάτι που οι εκτροφείς και οι πωλητές αποφεύγουν να τονίσουν στους υποψήφιους αγοραστές. Καθώς οι περισσότεροι δεν είναι προετοιμασμένοι για ένα κατοικίδιο τόσο περίεργο και απαιτητικό όσο ένα δίχρονο παιδί, αμέτρητα πουλιά περνούν την ζωή τους κλειδωμένα σε ένα μικρό κλουβί, σε κάποια γωνιά του καθιστικού, σε ένα υπόγειο, μπαλκόνι ή γκαράζ, ανίκανα να χρησιμοποιήσουν τα φτερά τους ή να ικανοποιήσουν ακόμα και τις πιο βασικές ανάγκες τους.

Πολλά είδη πουλιών, από την άλλη, μοιάζουν να περνάνε καλά μέσα σε σπίτια όπου τους δίνεται μια σχετική ελευθερία κινήσεων. Όλοι έχουμε δει κατά καιρούς παπαγάλους σε αστείες δραστηριότητες με τους ιδιοκτήτες τους. Φυσικά πρόκειται για πουλιά που γεννήθηκαν σε αιχμαλωσία, ταΐστηκαν από το χέρι ανθρώπου και δεν γνωρίζουν καν ποιο είναι το φυσικό τους περιβάλλον. Είναι πουλιά που στερήθηκαν το δικαίωμα να ζήσουν ως πουλιά, απλά και μόνο για να ικανοποιήσουν την εγωιστική επιθυμία ανθρώπων να έχουν ένα ζωντανό στολίδι στο σπίτι τους.

Τα αιχμάλωτα πουλιά είναι επίσης είδη που σχεδόν πάντοτε δεν προέρχονται από τις περιοχές όπου ζουν. Δεν μπορείς απλώς να ανοίξεις το παράθυρο και να απελευθερώσεις – κάτι που ούτως ή άλλως τις περισσότερες φορές είναι παράνομο. Χωρίς το κατάλληλο κλίμα, ενδιαίτημα και είδος τροφής, τα είδη αυτά θα γίνουν πολύ σύντομα η λεία αδέσποτων ή άγριων ζώων ή θα καταδικαστούν σε θάνατο εξαιτίας της ασιτίας, της έκθεσης σε ακατάλληλα καιρικά φαινόμενα και τραυματισμούς.

Πώς μπορείς να βοηθήσεις;

Αρχικά, δεν πρέπει ποτέ να αγοράζεις κανένα είδος πουλιού. Τα εξωτικά πουλιά, όπως και όλα τα ζώα, δεν είναι κατοικίδια, ούτε παιχνίδια, ούτε «συντροφιά». Προσπάθησε να εκπαιδεύσεις κι άλλους σε αυτή τη νοοτροπία, ώστε η ζήτηση για πουλιά να μειώνεται. Μόνο με την δραματική μείωση της ζήτησης θα σταματήσει το εμπόριο και η εκτροφή εξωτικών πουλιών.

Όμως δυστυχώς πολλά τέτοια πουλιά βρίσκονται ήδη στη ζωή και ζουν ήδη σε συνθήκες αιχμαλωσίας. Τι μπορείς να κάνεις γι’ αυτά;

• Αν έχεις ήδη κάποιο

Προσπάθησε να του προσφέρεις την καλύτερη δυνατή φροντίδα και να κατανοήσεις ότι θα βρίσκεται μαζί σου για πολλά χρόνια. Το λάθος έχει ήδη γίνει. Μην το απελευθερώσεις έξω – δεν πρόκειται να επιβιώσει. Αν νιώθει άνεση με τους χώρους του σπιτιού, άφηνε την πόρτα του κλουβιού ανοιχτή για όσο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας μπορείς ώστε να μπαινοβγαίνει και να νιώθει μια σχετική «ελευθερία». Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να κινδυνεύει μέσα στο σπίτι. Θα πρέπει να εντοπίσεις τυχόν κινδύνους και να κάνεις το καλύτερο δυνατό.

• Υιοθέτησε

Αν βρεις κάποιο εξωτικό πουλί σε καταφύγιο ή εγκαταλελειμμένο από πρώην «ιδιοκτήτη» σε pet-shop, υιοθέτησέ το και πρόσφερέ του μια καλύτερη ζωή από αυτή που θα περνούσε εκεί.

• Ενημέρωσε κι άλλους

Το γεγονός ότι η καταπίεση, η κακοποίηση και η άθλια μεταχείριση των εξωτικών πουλιών είναι ελάχιστα γνωστή στο κοινό, αποτελεί κύριο λόγο που το εμπόριο πουλιών συνεχίζεται απροβλημάτιστα, σχεδόν αναντίρρητα. Μίλα γι’ αυτό, μοιράσου τις γνώσεις σου, άλλαξε γνώμη στον φίλο ή συνάδελφό σου που σκέφτεται να αγοράζει ένα εξωτικό πουλί.

Αν βρεθείς μάρτυρας κακοποίησης ή βάναυσης μεταχείρισης πτηνών, τραυματισμού ή άλλης επείγουσας κατάστασης, μπορείς να συμβουλευτείς την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, να καλέσεις την Αστυνομία ή έναν κτηνίατρο κοντά σε σένα – ανάλογα με τη φύση του περιστατικού.