Βιταμίνη Α, ένας πολύτιμος σύμμαχος της υγείας

Η βιταμίνη Α παίζει σημαντικό ρόλο στην διατήρηση της υγιούς όρασης, του δέρματος, της ορμονολογικής και αναπαραγωγικής υγείας, καθώς και σε κρίσιμες νευρολογικές λειτουργίες. Υποστηρίζει επίσης τους πνεύμονες, το συκώτι και τα νεφρά.

Πρόκειται για μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες, βοηθάει δηλαδή στην καταπολέμηση των ελεύθερων ριζών. Ως λιποδιαλυτή βιταμίνη, μπορεί να μετακινείται μέσω του λίπους και να αποθηκεύεται στο λίπος ή σε όργανα του σώματος, όπως το συκώτι.

Διατροφικές πηγές
Καλές πηγές βιταμίνης Α είναι τα καρότα, οι κολοκύθες, οι γλυκοπατάτες, η λαχανίδα kale, τα μούρα και το σπανάκι. Άλλες πολύ υγιεινές πηγές είναι τα αποξηραμένα βερίκοκα, οι κόκκινες πιπεριές, το μάνγκο, το πεπόνι, το ροδάκινο και ορισμένα μπαχαρικά όπως ο βασιλικός και η πάπρικα.

Πόσο χρειαζόμαστε;
Η ποσότητα βιταμίνης Α που απαιτείται από το σώμα μας εξαρτάται από την ηλικία και την κατάσταση της υγείας μας. Για τους ενήλικες άντρες, η συνιστώμενη ημερήσια δοσολογία (ΣΗΔ) είναι 900mg, ενώ για τις γυναίκες 700mg. Γυναίκες που είναι έγκυες ή θηλάζουν μπορεί να χρειάζονται 1.200-1.300mg την ημέρα, εξαιτίας των αυξημένων αναγκών του εμβρύου ή του βρέφους τους.

Ανεπάρκεια
Η ανεπάρκεια βιταμίνης Α, αν και δεν είναι πολύ συνηθισμένη, έχει μερικά πολύ χαρακτηριστικά συμπτώματα. Το πιο συνηθισμένο είναι η ξηροφθαλμία και η ξηροδερμία, ενώ σε οξεία ανεπάρκεια μπορεί να παρουσιάζονται προβλήματα όρασης, όπως η νυχτερινή τύφλωση.

Άλλα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει η ανεπάρκεια βιταμίνης Α είναι αναπαραγωγικές δυσκολίες και αποβολές, σε ότι αφορά σε έγκυες, καθώς και αναπτυξιακές δυσκολίες σε παιδιά.

Τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας βιταμίνης Α συμπεριλαμβάνουν αλκοολικούς, των οποίων η υπερβολική τοξικότητα δημιουργεί χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Α, άτομα που καταναλώνουν δίαιτες πολύ χαμηλών λιπαρών και εκείνα που αντιμετωπίζουν προβλήματα απορρόφησης λόγω εντερικής δυσλειτουργίας ή βλάβης. Ορισμένες καταστάσεις υγείας μπορούν να προκαλέσουν μακροχρόνια δυσαπορρόφηση λιπαρών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια βιταμίνης Α, καθώς η βιταμίνη Α χρειάζεται να καταναλωθεί με λίπος για να απορροφηθεί σωστά.

Τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με δυσαπορρόφηση βιταμίνης Α περιλαμβάνουν:

• Αλκοολισμό
• Ευαισθησία στη γλουτένη (κοιλιοκάκη)
• Διαδερμικό σύνδρομο του εντέρου
• Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (IBS ή ελκώδης κολίτιδα)
• Παγκρεατικές διαταραχές ή έλλειψη χολής από τη χοληδόχο κύστη
• Ηπατική βλάβη ή ασθένεια

Υπερβολική πρόσληψη
Η βιταμίνη Α είναι πολύτιμη για τη γενική υγεία. Ωστόσο, πάρα πολλή από αυτή μπορεί να είναι επικίνδυνη. Σε αντίθεση με άλλες βιταμίνες, η βιταμίνη Α είναι λιποδιαλυτή και αποθηκεύεται στο σώμα, έτσι μπορεί τα επίπεδά της να γίνουν τοξικά.

Η υπερβιταμίνωση Α ή τοξικότητα βιταμίνης Α, συνήθως προκύπτει από τη λήψη μεγάλων δόσεων συμπληρωμάτων, για μεγάλες χρονικές περιόδους. Σπάνια μπορεί να προκληθεί υπερβιταμίνωση Α μόνο από τη διατροφή.

Η περίσσεια βιταμίνης Α αποθηκεύεται στο ήπαρ και μπορεί να οδηγήσει σε τοξικότητα και συμπτώματα όπως αλλαγές στην όραση, οίδημα των οστών, έλκη στο στόμα και σύγχυση. Οι έγκυες γυναίκες πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές ώστε να μην καταναλώνουν υπερβολική ποσότητα βιταμίνης Α για την πρόληψη πιθανών γενετικών ανωμαλιών.