«Διχάζει» η βίγκαν ηθική

Ένας αγαπημένος και σοφός άνθρωπος είχε πει κάποτε: “Το πιο δύσκολο πράγμα στο να είσαι βίγκαν είναι ότι συνεχώς πρέπει να αντιμετωπίζεις την άγνοια των άλλων”. Και είχε δίκιο, αν σκεφτεί κανείς ότι πολλοί από εμάς τους “ακραίους” ξοδεύουμε τον περισσότερο χρόνο μας προσπαθώντας να αποδείξουμε στους άλλους ότι δεν τρελαθήκαμε.

Του Παύλου Ιωαννίδη

Για μένα, είναι λογικό οι άνθρωποι να έχουν απορίες και επιφυλάξεις. Άλλωστε οι περισσότεροι από αυτούς το κάνουν από αληθινό ενδιαφέρον. Όμως για να πάρεις σωστές απαντήσεις, πρέπει να κάνεις τις σωστές ερωτήσεις.

Όταν βλέπεις μπροστά σου έναν ολοζώντανο, αληθινό άνθρωπο με σάρκα και οστά, που είναι απολύτως υγιής και δεν μοιάζει να αργοπεθαίνει ή να υποφέρει, η ερώτηση ή ακόμα χειρότερα η καταφατική δήλωση, με σιγουριά, πως το είδος της διατροφής που κάνει είναι επικίνδυνο, είναι μια προβληματική δήλωση και μια προβληματική ερώτηση.

Περίπου 350 σχολεία και νηπιαγωγεία στον κόσμο προσφέρουν βίγκαν γεύματα στα παιδιά, με πιο πρόσφατο παράδειγμα τον παιδικό σταθμό Mokita, στην Γερμανία, όπου τα παιδάκια τρώνε βίγκαν φαγητό και μαθαίνουν πώς να σέβονται και να αγαπούν τις κότες, αντί να μπουκώνονται με κοτομπουκιές και τηγανητές πατάτες. O Γερμανός βουλευτής Στέφαν Βάγκερχαϊμ χαρακτήρισε τον συγκεκριμένο παιδικό σταθμό “μια μορφή παιδικής κακοποίησης”, και φυσικά δεν είναι ο μόνος. Στην Ιταλία, πρόπερσι, η αντιπολίτευση είχε προτείνει σχέδιο νόμου και την ποινική δίωξη γονέων που μεγαλώνουν βίγκαν παιδιά.

Το πρόβλημα είναι ότι καμία από αυτές τις πολιτικές “απειλές” δεν κατάφερε να ευδοκιμήσει. Είναι απλώς λόγια εκφοβισμού. Φυσικά και θα ήθελαν να επιβάλλουν την απαγόρευση της βίγκαν διατροφής στα σχολεία. Φυσικά και θα ήθελαν να αναγκάσουν τους βίγκαν γονείς να δίνουν κρέας στα παιδιά τους. Οι βιομηχανίες κρέατος και γαλακτοκομικών, που παρεμπιπτόντως κοστολογούνται μερικά δις ευρώ, θα έτριβαν τα χέρια τους από ικανοποίηση σε μια τέτοια περίπτωση. Όμως δεν μπορούν να το κάνουν.

Γιατί;

Γιατί πολύ απλά αυτά που λένε δεν μπορούν να σταθούν νομικά σε κανένα δικαστήριο. Δεν μπορείς να αποδείξεις ότι το άσπρο είναι μαύρο, όση πολιτική και οικονομική δύναμη κι αν έχεις. Όταν όλοι οι επίσημοι φορείς υγείας και διατροφής τονίζουν ότι η βίγκαν διατροφή είναι επαρκής και υγιεινή για όλες τις ηλικίες, όταν υπουργεία Υγείας διαφόρων χωρών αφαιρούν το κρέας και τα γαλακτοκομικά από τις βασικές ομάδες τροφίμων (βλέπε Καναδάς, Βέλγιο), δεν μπορείς να πας στο δικαστήριο, ή σε ένα κοινοβούλιο, και να πεις ότι πρέπει να απαγορεύσουμε την βίγκαν διατροφή επειδή είναι επικίνδυνη. Θα γίνεις απλά ρεζίλι.

Επομένως, μερικές λογικές ερωτήσεις που μπορεί κάποιος να κάνει, είναι οι εξής:

Πώς οι Αρχές αυτών των χωρών δίνουν άδεια λειτουργίας σε σχολεία που σερβίρουν βίγκαν φαγητό στους μαθητές – αν το βίγκαν φαγητό είναι ανεπαρκές ή και επικίνδυνο;

Γιατί σημαντικοί γιατροί, βιοχημικοί, διατροφολόγοι, οργανώσεις υγείας και διευθυντές νοσοκομείων ρισκάρουν την καριέρα τους, την φήμη τους και ίσως την ελευθερία τους, προτείνοντας δημόσια στον κόσμο να υιοθετήσει μια βίγκαν διατροφή – αν η βίγκαν διατροφή είναι ανεπαρκής και επικίνδυνη;

Πώς αυτός ο άνθρωπος που στέκεται εδώ μπροστά μου, ο οποίος είναι βίγκαν για όλη του την ζωή, κατάφερε να επιβιώσει και να μου μιλάει;

Τώρα, βέβαια, μπορεί κάποιος να κάνει και την σωστή ερώτηση: Μπορεί μια βίγκαν διατροφή να είναι επικίνδυνη;

Ναι, φυσικά μπορεί. ΟΛΑ τα είδη διατροφής μπορούν να γίνουν επικίνδυνα.

Η τοποθέτηση της Ακαδημίας Διατροφής είναι πως “μια σωστά σχεδιασμένη βίγκαν διατροφή είναι επαρκής, υγιεινή και κατάλληλη για όλα τα στάδια της ζωής”. Το κλειδί βρίσκεται στην φράση “σωστά σχεδιασμένη”.

Αν δεν ξέρεις τι σημαίνει αυτό, μπορείς να επιδιώξεις να το μάθεις.

Αν δεν θέλεις να το μάθεις, δεν πρέπει να το κάνεις.

Αν το κάνεις παρότι δεν ξέρεις, τότε είσαι βλάκας.

Αν δεν ξέρεις αλλά συμβουλεύεις αυτούς που ξέρουν, τότε είσαι θόρυβος.

Είναι τόσο απλά τα πράγματα. Το γεγονός είναι πως αν καταλαβαίνεις τι σημαίνει “σωστά σχεδιασμένη” διατροφή, τότε όχι μόνο εσύ και το παιδί σου είστε απολύτως ασφαλείς, αλλά έχετε στα χέρια σας ένα δυνατό όπλο μακροζωΐας και υγείας.

Και μια άλλη σωστή ερώτηση: Αν ισχύουν όλα αυτά, τότε γιατί ο τάδε γιατρός, δημοσιογράφος ή διατροφολόγος μου είπε ότι η βίγκαν διατροφή είναι κακή ιδέα;

Υπάρχουν πολλές πιθανές εξηγήσεις σε αυτό. Η μία είναι επειδή υποστηρίζουν βιομηχανίες δισεκατομμυρίων (κρέατος, γάλακτος, φαρμάκων, κλινικών κτλ) αλλά και επαγγελματικούς κλάδους (κτηνοτρόφοι, ψαράδες, καταστηματάρχες κλπ). Θέλω όμως να έχω καλή πίστη και θεωρώ ότι αυτή η εξήγηση είναι η λιγότερο πιθανή. Οι περισσότεροι επαγγελματίες υγείας, θέλω να πιστεύω, δεν έχουν πονηρό σκοπό.

Οι πιο συνηθισμένες εξηγήσεις είναι άλλες:

– Δεν ξέρουν. Και αν σκέφτεστε “γιατροί είναι, δεν μπορεί να μην ξέρουν”, κάνετε λάθος. Οι γιατροί είναι εξαιρετικοί στο να θεραπεύουν. Δεν έχουν γνώσεις διατροφής και αυτό το λένε και οι ίδιοι.
– Δεν ρισκάρουν. Βλέπε πιο πάνω, “σωστά σχεδιασμένες”. Επειδή ο σωστός σχεδιασμός μιας βίγκαν διατροφής απαιτεί μια επένδυση χρόνου, πολλοί δεν μπαίνουν στον κόπο να το κάνουν. Για αυτούς, είναι πιο ασφαλές και γρήγορο να προτείνουν το κόκκινο κρέας, παρά να κάτσουν να εξηγήσουν πώς παίρνει κανείς επαρκή σίδηρο από τα φυτά ή που βρίσκονται τα “καλά” λιπαρά όταν δεν τρως ψάρι.
– Φοβούνται. Στην χώρα της καθυστέρησης, δυστυχώς πολλοί επαγγελματίες της υγείας θεωρούν ότι η σύνδεση του ονόματός τους με τον βιγκανισμό αποτελεί “ρετσινιά”. Όταν οι πελάτες σου είναι τόσο σίγουροι ότι πρέπει να τρώνε κοντοσούβλι και αβγά μελάτα, δεν είναι τόσο απλό και εύκολο να τους πεις “γίνε βίγκαν”, όσο νομίζετε.
– Δεν είναι αυθεντίες. Η άποψη ενός φορέα υπερτερεί της άποψης ενός μεμονωμένου γιατρού. Ξέρω ότι πολλοί γιατροί θα θύμωναν και θα με αντιμετώπιζαν με χλευασμό για αυτό που λέω, αλλά καλώς ή κακώς αυτή είναι η αλήθεια. Σίγουρα υπάρχουν οφθαλμίατροι που ισχυρίζονται (ακόμα) ότι αν βλέπεις τηλεόραση από κοντά θα χαλάσουν τα μάτια σου. Αλλά η επίσημη θέση της οφθαλμιατρικής επιστήμης είναι πως αυτό δεν ισχύει. Σε γενικές γραμμές, προτιμώ να εμπιστεύομαι οργανωμένους φορείς και οργανισμούς παρά μεμονωμένα άτομα.

Πηγές:

Θέση της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας για χορτοφαγικές και βίγκαν διατροφές: https://bit.ly/2gcge5V

Θέση της Ακαδημίας Παιδιατρικής για τη βίγκαν διατροφή: https://bit.ly/2u3W0UP

Θέση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για το τι νοείται ως “υγιεινή διατροφή”: https://bit.ly/2QQ3wQO

Θέση της Επιτροπής Γιατρών για την Υπεύθυνη Ιατρική για την διατροφή των παιδιών: https://bit.ly/2Ty5syA