Αν οι βίγκαν έχουν δίκιο, γιατί οι «παλιοί» ζούσαν 100 χρόνια;

Ένα επιχείρημα που ακούμε συχνά όταν μιλάμε περί βιγκανισμού, είναι αυτό της παράδοσης. Δηλαδή, πώς μπορεί κάτι το οποίο αποτελεί σύνηθες για αιώνες ολόκληρους, ξαφνικά να μετατρέπεται σε επικίνδυνο, ανθυγιεινό, κακό ή ανήθικο.

Οι άνθρωποι τρώνε «κρέας» εδώ και χιλιάδες χρόνια και καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα, μέλι και αυγά από την αρχαιότητα. Και φυσικά, όλοι γνωρίζουμε δυνατούς παππούδες και γιαγιάδες που έζησαν 90 ή 100 χρόνια παρά το γεγονός ότι έτρωγαν όλα αυτά τα τρόφιμα που οι βίγκαν «προπαγανδίζουν» ως ανθυγιεινά ή καταστροφικά για το περιβάλλον.

Άρα, τα επιχειρήματα των βίγκαν είναι ανόητα;

Όχι ακριβώς.

Διότι, σε τέτοιες περιπτώσεις, έχει νόημα να λαμβάνουμε υπόψιν μας πάντοτε και τις παραμέτρους του χρόνου και της συχνότητας.

Όταν αναφερόμαστε σε ένα κοινωνικό ή πολιτιστικό στερεότυπο, έχει σημασία να συνυπολογίζουμε και τον χρόνο. Αντίστοιχα, όταν αναφερόμαστε σε μια ανθυγιεινή τροφή ή συνήθεια, πρέπει να συνυπολογίζουμε την συχνότητα κατανάλωσης.

Ένα παράδειγμα σε σχέση με τον χρόνο είναι δύο πολύ γνωστές πληγές της ανθρώπινης ιστορίας: Η δουλεία και η καταπίεση των γυναικών.

Αν κάποιος σήμερα έχει έναν άνθρωπο υποδουλωμένο και τον χρησιμοποιεί ως δούλο, έχουμε να κάνουμε με μια καθαρή περίπτωση ποινικού αδικήματος. Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι και κανείς δεν μπορεί να τους θεωρεί δούλους, ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, το χρώμα τους, την μόρφωσή τους ή την θρησκεία τους.

Ωστόσο πριν από 200 χρόνια στις ΗΠΑ αλλά και σε περιοχές της Ευρώπης, ήταν πολύ σύνηθες να υπάρχουν δούλοι, απολύτως νόμιμα. Αν πάμε, δε, πίσω στην αρχαιότητα, όλοι ξέρουμε ότι οι δούλοι υπήρχαν σε κάθε κοινωνία.

Ήταν κακοί εκείνοι οι άνθρωποι που είχαν στην κατοχή τους δούλους; Σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα, ναι. Ήταν παλιάνθρωποι, εκμεταλλευτές, καταπιεστές. Όμως είναι λάθος να εξετάζουμε ένα γεγονός του 17ου αιώνα, παίρνοντας ως πρότυπο τα σημερινά δεδομένα. Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τον χρόνο. Εκείνη την εποχή, με εκείνα τα δεδομένα, μια οικογένεια που διέθετε δούλους μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί μια αξιοπρεπής οικογένεια. Νοικοκύρηδες!

Με παρόμοιο τρόπο, αν κάποιος σήμερα αναφέρεται στις γυναίκες ως νοικοκυρές, κατώτερες, ανόητες, αν θεωρεί πως «η δουλειά τους είναι να μεγαλώνουν παιδιά και να μαγειρεύουν», τότε προφανώς είναι σεξιστής.

Όμως πριν από όχι και πολλά χρόνια, οι παραπάνω παράλογες απόψεις, αποτελούσαν κοινωνικό στερεότυπο. Πράγματι, για αρκετούς αιώνες η γυναίκα θεωρούνταν το αδύναμο φύλο. Ένα πλάσμα κατώτερο του άντρα, που δεν είχε καμία δουλειά με βιβλία και πανεπιστήμια, παρά μόνο με τοκετούς, ανατροφή παιδιών και μαγείρεμα. Εξετάζοντας εκείνη την εποχή με τα σημερινά δεδομένα, θα λέγαμε ότι όλοι ήταν ρατσιστές, σεξιστές. Και πάλι όμως, μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν λάθος. Διότι, εκείνη την εποχή ήταν φυσιολογικό να αντιμετωπίζονται έτσι οι γυναίκες. Η γιαγιά μου, που είναι πολύ μεγάλης ηλικίας και ζει ακόμη, μέχρι και σήμερα στέκεται κλαρίνο μπροστά στον παππού, θεωρώντας τον κύριο και κυρίαρχο του σπιτιού. Είναι μια πολιτιστική απόχρωση απολύτως συνδεδεμένη με την εποχή στην οποία ανήκει και άρα δεν πρέπει να αξιολογείται με τα σημερινά δεδομένα.

«Οι άνθρωποι έτρωγαν πάντα κρέας», λένε. Πώς γίνεται λοιπόν να λέμε σήμερα ότι το «κρέας» προκαλεί καρκίνους; «Εμείς μεγαλώσαμε με γάλα αγελάδας», ισχυρίζονται κάποιοι. Γιατί να πιστέψω ότι το γάλα κάνει κακό;

Ο οργανισμός όλων των ζώων και συνεπώς και του ανθρώπου, είναι μια αρκετά ανθεκτική μηχανή. Σίγουρα, είμαστε ευάλωτοι σε μη-φυσικά φαινόμενα, όπως για παράδειγμα την πτώση από τον 4ο όροφο ή ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Δεν έχουμε εξελιχθεί να αντέχουμε σε προσκρούσεις ή πτώσεις. Όμως το σώμα μας, μετά από εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, είναι σε θέση να αντιμετωπίζει, σε ένα βαθμό, την κακή τροφή. Το συκώτι μας μπορεί να αφαιρεί ένα σημαντικό ποσοστό τοξινών. Μπορούμε να αντέξουμε λίγο ακάθαρτο νερό, εφόσον δεν περιέχει θανατηφόρα μικρόβια. Μπορούμε να αναπνεύσουμε ελαφρώς μολυσμένο αέρα. Μπορούμε να πιούμε αλκοόλ, να μεθύσουμε άσχημα, και λίγες ώρες αργότερα το σώμα μας αντιμετωπίζει αυτό το δηλητήριο, αποβάλλοντάς το.

Πολύ σπάνια κάτι βλαβερό για το σώμα μας προκαλεί ακαριαίο θάνατο. Μπορείς να καπνίζεις τσιγάρα για 50 χρόνια και να νιώθεις καλά, πριν τελικά ο καρκίνος ή ένα αναπνευστικό πρόβλημα σου χτυπήσει την πόρτα. Μπορείς να πίνεις ακατάλληλο νερό γεμάτο άλατα για δεκαετίες, πριν τελικά αποκτήσεις πέτρες στα νεφρά. Επίσης, ας μην ξεχνάμε ότι ο κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικές αντοχές.

Είναι λοιπόν λογικό να υποθέσουμε ότι κάνοντας κάτι ανθυγιεινό, οι συνέπειες θα εμφανιστούν σε χρόνο που είναι ανάλογος με την συχνότητα που συμβαίνει αυτό.

Οι «παλιοί», όπως τους αποκαλούμε, είναι γνωστό ότι έτρωγαν «κρέας» πολύ πιο σπάνια σε σχέση με τους σημερινούς ανθρώπους. Επίσης, έτρωγαν λιγότερες επεξεργασμένες τροφές. Και γι’ αυτόν τον απλούστατο λόγο, ζούσαν περισσότερα χρόνια.

Από την άλλη πλευρά, όταν πέθαιναν ή αρρώσταιναν, σπανίως γνώριζαν το γιατί. Η πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες είναι κάτι πολύ πρόσφατο. Σήμερα μπορούμε να παρακολουθούμε την κατάσταση της υγείας μας με συχνά τσεκ-απ, να κάνουμε εξετάσεις αίματος και να αναγνωρίζουμε προβλήματα υγείας από τα συμπτώματά τους. Λίγους αιώνες παλιότερα, μπορούσες να πεθάνεις από έμφραγμα και οι συγγενείς σου να το αποδώσουν σε έναν κακό δαίμονα. Εξάλλου, μελέτες πληθυσμών της αρχαιότητας που έτρωγαν πολύ «κρέας» έχουν δείξει ότι έπασχαν και αυτοί από αρτηριοσκλήρυνση.

Επιγραμματικά λοιπόν, δεν ισχύει ότι το «κρέας», τα τυροκομικά ή τα αυγά είναι καλά για την υγεία μας. Δεκάδες μελέτες έχουν αποδείξει ότι αυτές οι τροφές είναι ανθυγιεινές και επικίνδυνες.

Αυτές οι τροφές ΕΙΝΑΙ κακές για την υγεία. Απλώς, όσο λιγότερο τις τρως, τόσο μικρότερη η ζημιά που παθαίνεις. Σήμερα οι συνέπειες της κατανάλωσης αυτών των τροφών (καρδιακές παθήσεις, διαβήτης, εγκεφαλικά, οστεοπόρωση, νεφροπάθειες, υπέρταση, παχυσαρκία, αυτοάνοσα κ.ά.) είναι πολύ πιο δραματικές σε σχέση με το παρελθόν, επειδή οι άνθρωποι καταναλώνουν τις βλαβερές αυτές τροφές σε πολύ μεγαλύτερη συχνότητα.

Αν λοιπόν αγνοήσουμε το ηθικό κομμάτι και ασχολούμαστε αποκλειστικά και μόνο με την υγεία, τότε ναι, είναι πιθανό να ζήσεις μια ευχάριστη, μεγάλη σε διάρκεια και χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα ζωή, εφόσον τρως «κρέας» μια φορά τον μήνα και απέχεις εντελώς από αφύσικες, επεξεργασμένες τροφές.

Το ερώτημα είναι: Μπορείς να το κάνεις αυτό; Μπορείς να ζήσεις όπως έζησαν οι παππούδες μας; Μπορείς να έχεις ένα πρόβατο στο μπαλκόνι σου ή στην αυλή σου, το οποίο θα τρέφεται αποκλειστικά με φρέσκο γρασίδι και θα το σφάζεις τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα; Μάλλον όχι. Υπόψιν, ότι και οι παππούδες μας θα είχαν τα ίδια προβλήματα υγείας με εμάς, εάν μπορούσαν να τρώνε αυτές τις τροφές τόσο συχνά όσο εμείς. Τις στερήθηκαν επειδή δεν μπορούσαν να τις έχουν, για οικονομικούς λόγους, και όχι απαραίτητα επειδή δεν ήθελαν.

Αν λοιπόν κάτι είναι ανθυγιεινό, τότε είναι ανθυγιεινό. Δεν χωράνε αστερίσκοι.

Το πότε θα σε σκοτώσει, εξαρτάται από την συχνότητα κατανάλωσης και το πόσο ανθεκτικό είναι το σώμα σου. Η Επιστήμη μας παρέχει πλέον τόμους ολόκληρους από στοιχεία που δείχνουν ότι η μοναδική φυσική και υγιεινή διατροφή για τον άνθρωπο είναι η φυτική διατροφή. Το «κρέας» σου κάνει κακό.